Nesteldrift

Ook Knobbelzwanen krijgen last van de hormonen, zeker met dit mooie weer ( zon met wind) . Overal zie je het voorjaar te voorschijn komen. Gister een paar baltsende Kieviten op een oud maisveld, vanmiddag een paar waakzame Grauwe Ganzen bij het reservaat langs de Ter Aase Zuwe om mij , als indringer, in de gaten te houden. Hoogstwaarschijnlijk ook al ergens in de rietvelden bezig met een nest, misschien al met eieren. Met veel gegak en gegrauw vlogen ze op. Benieuwd of ik ze morgen of overmorgen weer op dezelfde plaats zie. 

Onderweg langs de Gagelweg waren deze twee Knobbelzwanen druk bezig met het verzamelen van strootjes, stengels, etc.  De voorste, het vrouwtje met een iets kleinere knobbel, had al behoorlijk wat verzameld op een niet gebruikte dam. Het mannetje er achter deed mee met plukken en het in de richting van het a.s. nest te gooien. Een mooie plek, dacht ik zo. Die hebben van niemand last.

Wilde Eend

 Aansluitend bij het logje van gister over de eendenkorven, nu aandacht voor de eend zelf. De Wilde Eend komt het talrijkst voor in ons land, maar is  broedvogel van een groot deel van de wereld. Onze  broedpopulatie zit tussen de 180.000 en 280.000. Echter de laatste jaren gaat het aantal broedparen behoorlijk achteruit, bijna 30 %. Oorzaak weet men niet, men vermoedt dat het verlies vooral plaats vindt in het kuikenstadium. Bijvoorbeeld door de betere waterkwaliteit zouden Snoeken meer kuikens prederen. Er wordt onderzoek gedaan. 

Ik vind het mannetje nog altijd een van de mooiste eenden: een prachtige groene kop, een wit randje naar de hals ( op bovenstaande foto niet te zien) een bruine hals en borst , het lichaam verder lichtbruin. En dan natuurlijk het krulletje in de staart. Ook in het eclipskleed ( overgang winterkleed-prachtkleed) blijven de  krulletjes aanwezig. Het vrouwtje heeft, net zoals de meeste eendensoorten een camoeflage verenkleed. En let eens op het kleurverschil van de snavels.

Op de kopfoto een vrouwtjeseend met duidelijk de blauwe spiegel in de vleugel. Ook mannetjes hebben deze blauwe vlek.

Ik zag vanmiddag al weer gevechten waarbij een mannetje een andere eend helemaal onder water duwt.

Gister twee Grutto's langs de Ter Aase Zuwe. 150 Kieviten.

Nostalgie

 Tot mijn verbazing zie ik zo nu en dan de laatste twee jaar eendenkorven in of bij het water. Ik zag er een langs de Bovendijk tegenover  boer Oudijk in het water en zo straks een korf voor de  Bosdijk in de Veldwetering. Allebei van stro, het model waar ik  als kind  mee opgegroeid ben. Ook riet werd gebruikt en vlas.Wij hadden rondom ons huis aan drie kanten water, eenden zat dus. Elk jaar werd de korf in een soort Knotwilg gehangen, een paar meter boven het water. Al gauw zat er een vrouwtje bovenop de korf en duurde het maar een paar dagen tot ze nestmateriaal naar binnen sleepte. Veel had ze niet nodig. Mijn vader liet altijd eerst een paar eieren leggen en dan werden de volgende eieren uit de korf gehaald. En opgegeten.  Een lekkernij bij  de dagelijkse kost. Het was na de oorlog, dus een gezonde aanvulling. Toen de sloten in latere jaren  vuiler werden durfden mijn ouders het niet meer aan. Uiteraard werd het eendje na verloop van tijd , plm. een week, met rust gelaten en maakte ze haar legsel compleet tot wel 10 eieren. Dan werd er gebroed.

Na een paar weken kwamen de kuikens uit en die moesten wel naar de sloot. Ma eend zwom kwakend onder de korf, pa was allang spoorloos, en plotseling durfde de eerste de sprong te wagen. Een paar meter naar de sloot. Allemaal zwevend naar het water en daar zwom de hele klub weg, de wijde wereld in. Als er van de groep  twee  of drie overbleven was het veel.

Vorig jaar ontdekte ik in de polders aan de zuidkant van de Utrechtse Heuvelrug ook eendenkorven, behoorlijk wat zelfs , maar die waren gemaakt van wilgentenen. Ik denk dat ze geplaatst waren door het Utrechts Landschap .  Zie foto hieronder.

Met dank aan Dudley, Eunice en Franklin.

 Ruim 40 jaar wonen we op deze plek en ruim 30 jaar hebben we last gehad van de bomen, ik geloof Iepen,  in de straat, die prachtig waren toen ze pas geplant waren, maar daarna elk jaar zorgden voor mini-boompjes in de voortuin. Afknippen was de enige oplossing om niet na een paar jaar een tuin met struiken te hebben. De wortels opgraven ging niet, ik heb meer planten in de tuin die het loodje gelegd zouden hebben. Overal in de straat kwamen er gaten in de rijen bomen, behalve bij ons. Ik heb al eens gedacht aan een fles zoutzuur bij de wortels of iets dergelijks maar dat durfde ik toch niet aan.  De drie stormen hebben me nu geholpen, er kwamen grote takken naar beneden en de gemeente heeft opdracht gegeven om de boom te rooien. ( Zie foto boven)

De boom had ook z'n voordelen: de laatste jaren had ik bijna elk jaar een Houtduivennest in de boom. Vanuit een slaapkamerraam kon ik fotograferen, prachtig om het liefkozen van de duiven te zien en toen er jongen waren het voeden van de jongen met duivenmelk uit de krop. Zie archieffoto onder. Dat is nu voorbij, helaas. Toch wel.

Voorjaar

 Gehoord: Koolmees. Pimpelmees, Boomkruiper, Huismus, Ringmus, Heggenmus, Kauw, Zanglijster ( al in het ochtenddonker), Grote Bonte Specht.

Zwart Gerande Tuinslak

 Ik zag gister deze Zwart Gerande Tuinslak  al tegen de deur omhoog klimmen. En nu in de rust bij komen van de vermoeidheid (?) Wat dat beestje bezield om tegen een kale deur omhoog te glijden? Er zijn prettigere plekken. Maar hij/zij ( een slak is hermafrodiet) is wel wakker geworden uit de winterslaap, die enkele maanden geduurd heeft. De slak heeft geteerd op z'n vetvoorraad en moet nu weer eten. Dus de deur is een vergissing. Hij eet voornamelijk Brandnetel en Boterbloem, als die er nog niet zijn moet hij het doen met dode planten en een dode worm.  Een dode collega vindt hij ook lekker. Een alleseter.

Nat.

                      Wachtend op voer. Zielig in de regen. Foto genomen door een beregende ruit. 

Gieren.

 Langs de Gagelweg werd al gegierd, Joost Samsom liet zijn landerijen met de sleepslang voorzien van de nodige voedingsstoffen. Er zaten zo'n 2600 voornamelijk Stormmeeuwen. Door de stormen waren die toch al in de buurt en genoten zo van de beestjes die door de scherpe gier de grond uit werden gedreven. Zie kopfoto, hierop bijna 100 meeuwen. Onderstaande foto was meer achter de boerderij.

Nijlganzen

 Tussen de A2 en de Oukoop ontdekte ik een groep van wel 50 Nijlganzen. Geen andere soorten ganzen erbij. Je ziet ze ook niet zo talrijk tussen andere soorten , het zijn eigengereide beesten. Vooral het territorium met nest wordt fel verdedigd, vandaar dat weidevogels het helemaal niet erg vinden dat in hun buurt een Nijlgans broedt. Die houdt de Vossen en andere predatoren op afstand. Bekend is het verschijnsel dat ze dan ook bijvoorbeeld hardlopers aanvallen, net zoals Buizerds doen. 

Bekende broedplaatsen zijn Artis en het Vondelpark.

Links van de foto zaten nog zo'n 30 , maar meer verspreid.

Blauwe Reigers !!

De Aalscholvers zijn vroeg met nestbouw en broeden, de Blauwe Reigers kunnen er ook wat van. Weliswaar niet zo  vroeg maar de nesten zijn weer bezet. De kolonie die ik ken als dichtstbijzijnde is die in de Bosdijk. Bij de entree het bosje rechts. Ik denk dat het om plm. 10 nesten gaat. De oude nesten worden gerepareerd en in sommige zullen al eieren liggen. Ik vraag me af of de Blauwe Reigers net zoals de Grote Zilverreigers  een slaapplaats hebben, dus niet de kolonie met nesten. Ik weet het niet en ga de komende weken er eens extra op letten.

R3Vzwart

 In het weekend toch nog een halsring afgelezen. De aantallen Kolganzen worden kleiner, veel ganzen zijn al weer op weg naar Noord-Rusland. Daar kan Poetin een voorbeeld aan nemen. Het was al vrij donker vanwege de Koereigers die ik daarna zou gaan zoeken. Langs de Gagelweg een grote groep, sterk verspreid, ik had hem ( het is een man) vrij snel in de gaten maar hij ging zitten waardoor ik alleen een grote R zag. Zelfs werd er geslapen, maar dat duurt nooit zo lang bij ganzen. Toen moest er gepoetst worden en zag ik al snel de V en het bovenste stukje van een 7, ik concludeerde toen ik het bochtje van het getal zag, dat het dus R5V moest zijn. (Foute conclusie dus). Thuis de gans ingevoerd op Geese.com en bleek dat deze gans drie uur eerder nog in Finsterwolde afgelezen was. Dat bracht me aan het twijfelen, als ganzen doorvliegen kunnen ze op een dag grote afstanden afleggen, maar 260 km. in drie uur!!??  Toen ontdekte ik mijn denkfout: ik dacht een 7 te zien en dat is ook de vorm van de bovenkant van een 3, een 5 is bovenaan net andersom. Dus niet R5V maar R3V.  Op 30-12-2019 geringd in Scharsterland , Heerenveen. Twee maanden later nog steeds daar. Op 30-11-21 bij Purmerend en nu dus hier langs de Gagelweg. Zo zie je dat er soms behoorlijk wat hersengymnastiek aan het aflezen van een halsring  te pas komt.

De foto heeft te veel ruis, dat komt door te hoge ISO-waarde op de camera. Ik had 'm al ingesteld op donker dan hoef je met een hoge ISO waarde niet te flitsen, daarvoor zou de afstand toch te groot zijn.

Vanmiddag, Woensdag, weer het echtpaar J7N en J7Lzwart langs de Hoofdweg bij de Oosterlandweg. Wordt hier de laatste weken regelmatig afgelezen.

Lente !

 De rammeltijd van de Hazen is begonnen, weliswaar nog niet uitbundig, maar de hormoontjes beginnen steeds meer op te spelen. (zie kopfoto). Er worden al wat bokswedstrijden tussen de mannen gehouden en wordt er door de weilanden achter elkaar aan gejakkerd. Altijd een mooi gezicht, meestal de mannen achter een loops vrouwtje aan. Dit is dan de moerhaas, een soort erenaam voor een vrouwtje.  Uiteindelijk wordt er gedekt en plm. 6 weken later worden de jongen geboren in een open nest ergens in het weiland. In dit nest wordt ook gevoed, dat gebeurt meestal in de avond  als de jongen en de moeder terug zijn gekomen in dat nest. De rest van de dag zien ze elkaar niet, maar de ouders weten precies waar de jongen zijn, Kraaien worden op afstand van het jong gehouden. Zie onderstaande foto, hier probeert een ouder-Haas een stel Kraaien weg te jagen.  Dat lukte uiteindelijk.

Lente ! ?

De Huismussen beginnen, de een na de ander, met het zoeken van nestmateriaal  Op plekken in de tuin met afgestorven plantaardig materiaal zitten er soms wel 5 tegelijkertijd aan strootjes te  trekken. Ze zijn nogal kieskeurig, ze vliegen niet gauw omhoog de boom in om daar het strootje in de snavel te fatsoeneren. Na veel gepluk vliegen ze rechtstreeks de dakgoot in om daar het nestje onder de dakpannen te bouwen. Ik vermoed dat daar hele balen met hooi liggen, oude nesten van vorige jaren. Aan een ander verschijnsel zie ik ook dat ze bezig zijn onder de dakpannen. En wel aan de korrels piepschuim die bij harde wind uit de dakgoot waaien. Mijn dakplaten bestaan voor de helft uit piepschuim en hierin  graven ze een holte. De meeste korrels piepschuim komen in de afvoerbuis van het regenwater en hopen zich daarin op, ze zijn te licht om mee te spoelen, ze blijven in het slot van de afvoerbuis drijven. Bij harde wind waait een deel de tuin in. Ik vind het veel te gezellig om in te grijpen, nog steeds zitten ze elke ochtend op me te wachten.

 
 

Slaapplaats Grote Zilverreigers en Koereigers

 Na drie avonden posten heb ik de Koereigers op hun slaapplaats gevonden. Ik heb twee avonden ze zien wegvliegen van de voorverzamelplaats, begrip wat ik indertijd bij het tellen van de Grote Zilverreigers kreeg aangereikt van het SOVON, en de richting van het wegvliegen nauwkeurig op de kaart uitgelijnd kwam ik op een plaats ergens in het midden van de Gagel . Even dacht ik na de eerste avond dat ze in een boom zaten die ik gefotografeerd heb, maar bij betere vergroting leken het me meer Aalscholvers. Ik heb  op de Gagelweg een uur gepost met zicht op die boom toen er steeds Grote Zilvers naar een ander eilandje dichterbij met struikgewas vlogen en aan de achterkant verdwenen. Op een gegeven ogenblik kwam er ook een Koereiger aan en die verdween ook op dezelfde plek. Ik heb toen mijn mobiele schuilhut een 100 meter verplaatst en daar zaten ze : 15 witte reigers.!! Er kwamen nog een paar Koereigers, snellere vlucht dan de Grote. Allemaal in het rijtje op de walkant. Regelmatig kwamen er nog reigers. Ik heb een foto met 19 of 20 reigers. Op de foto zijn de Koereigers moeilijk te vinden, ik denk dat de 4e en de 6e en 7e ook Koereigers zijn.

De eerste

 Vanmiddag achterin Demmerik de eerste Scholeksters. Het weidevogelseizoen is wat mij betreft begonnen. Ik zag twee paren en nog een vogel, ik denk dat de wederhelft in de berm zat. Scholeksters zijn plaatstrouw, ik reken op minstens 1 broedsel. Maar dat duurt nog wel even. Verder in Demmerik weer ruim duizend Kollen en behoorlijk wat Brandjes, 40-50.

Gewoon Dooiermos

 Gek, het Gewoon Dooiermos zit in mijn tuin wel op takken van de Hazelaar en de Lijsterbes, maar niet op bijvoorbeeld de Gele Kornoelje ! De drie genoemde soorten zijn nog kaal. Ik heb er geen verklaring voor. Als je de korstmos, symbiose van een alg en een schimmel, sterk vergroot zie je de bladeren ( lobben)  maar ook rondjes. Dat zijn geen bladeren maar de voortplantingsorgaantjes. Ze worden apothecia genoemd, zakjes waarin de sporen worden gevormd die zorgen voor het nageslacht. Ook enkele paddenstoelensoorten zoals de morieljes en de kluifzwammen hebben deze zakjes. Zakjeszwammen heten ze dus. Er zijn ook schimmels mat zakjes zoals dit mos.

Windevedermot

 Vanochtend zomaar een vlinder op het raam van de schuurdeur naast de buitenlamp. Ik heb 'm vaker gezien maar moest toch weer even Naturalis gebruiken voor de determinatie: een Windevedermot. In het verleden meermalen door Sneuper gemeld en beschreven, o.a. 8 juni 2018. Ik las dat deze micro-vlinder overwintert als imago, dus in de volwassen verschijningsvorm, zoals hier. Dan ben ik altijd nieuwsgierig en vraag ik me af waar dat beest de afgelopen maanden heeft gezeten. Ik heb meermalen de schuur binnen afgezocht, maar geen vlinder, macro of micro of dagvlinder , gezien.

Ook lente! Ik hoorde vanochtend het belletje van de Pimpelmees en de Koolmezen zijn aan het baltsen. 

Ochtend boven de Waverhoek

 In de gratis nieuwsbrief Nature Today ( zeer de moeite waard elke dag) staat een alinea over de plek waar ganzen de nacht doorbrengen: de wat grotere plassen en meertjes. Hier zwemmen ze slapend , zo je wil slapen ze zwemmend, zodat ze niet belaagd kunnen worden door bijv. Vossen.  Gedurende een groot deel van de nacht komen ze aan op deze wateren en als het 's morgens al licht is vliegen ze weer op om naar de sappige weilanden te verhuizen. De plassen die in onze omgeving 's nachts ganzen herbergen zijn bijvoorbeeld de Nieuwkoopse Plassen, de Groene Jonker bij Zevenhoven, de Waverhoek, de Vinkeveense Plassen, de Haarrijnse Plassen, de verschillende recreatiemeertjes als de Zwaan. Ze moeten ook niet te klein zijn en riet kan het uitzicht beperken ( zie tegenwoordig de Waverhoek). Bovenstaande foto  is van de Waverhoek toen die nog niet rijkelijk begroeid was. 's Morgens vroeg om een uur of 8 stegen duizenden Kolganzen op uit de Waverhoek, luid gakkend. Een geweldig gezicht en een geweldige herrie. In de verte komt de zon op uit de Botshol.

Lente?

 Spirea loopt uit.

Zanglijster zingt

Eindelijk eerste bloeiende Sneeuwklokjes in mijn tuin. In andere tuinen bloeien ze al dagen. Oorzaak??

Heggenmus baltsend met z'n spiegelbeeld voor het raam.

Drie halsringen in een kwartier.

 Vanmiddag had ik de Kollen weer mooi in het zonnetje langs Molenland , ik telde, steeds per honderd, 31x. Dus 3100. In een kwartier drie halsringen, dat mag in de krant. Eerst zag ik het echtpaar U7P en U7Czwart  druk grazend. Even later weer de bekende witte 423. Die blijft in de buurt.

Het echtpaar is op 28-12-2021 geringd in Eemnes, 1x afgelezen in Buurmalsen langs de Zwarte Kade, die overigens dichter bij Culemborg ligt. Ik heb daar gewerkt en heb ongetwijfeld in die polder rondgezworven. En nu dus hier.

Ik was druk bezig de 3100 ganzen te scannen toen er plotseling bij het autoraam, "Goedemiddag"klonk. "Hoe gaat het met U, is er iets?" De beste man zag de stilstaande auto, stopte  en was bezorgd dat de chauffeur, ik dus,  iets was overkomen. Gelukkig niet, ik vond het toch wel sympathiek dat een mede-weggebruiker zo attent was.

De Aalscholvers van Botshol.

 Er wordt  volop gebroed in de Kloosterkolk aan de overkant van de Grote Wije: de Aalscholverkolonie is al weer weken in bedrijf. In december het nest bouwen , maar meestal restaureren. Vaak aan het eind van het jaar eieren leggen en het nieuwe jaar kan er gebroed worden. Het kan best zijn dat er al jongen zijn. Er kunnen nog meer legsels volgen. Op elk nest zie je een vogel zitten. Ze broeden altijd in een kolonie. In Botshol is dat gemiddeld per jaar rond de 200 nesten. De grootste kolonie , 2000 broedparen, bevindt zich in de Vooroever tussen Medemblik en Andijk, opgespoten voor de wal.

De naam Aalscholver is foutief, slechts een paar % van de gevangen vis bestaat uit Paling, veel groter is het aandeel van de Brasem. Men heeft dit vrij nauwkeurig onderzocht aan de hand van braakballen. Hierin zitten soortspecifieke gehoorbeentjes die niet worden verteerd en dus op naam gebracht  kunnen worden. Verdere prooivissen zijn vooral voorntjes en pos, soorten die niet commercieel gebruikt worden.

Hieronder een foto van een Aalscholver dichterbij, het zijn net duikboten met de kop als periscoop omhoog.

Brandganzen

 Ik had vanmiddag een wat grotere groep Brandganzen in de kijker langs de Botsholsedwarsweg tegenover de camping.  Het was een groep van 130 vogels, echter, er gebeurde iets , helicopter?, waardoor ze er vandoor  gingen. Helaas. Ik moet de eerste ring, of poot of hals,  bij een Brandgans hier   nog aflezen.

Het heeft lang geduurd voor hier meer Brandganzen kwamen foerageren. Alles zat in Friesland en  Zeeland  en op weg naar de Delta vlogen ze allemaal over ons heen. Totdat er een winter kwam met veel sneeuw in Friesland en hier niet, grote groepen op weg naar Zeeland, hier neer streken  om te eten. Sindsdien zijn de groepen Brandganzen veel groter. Helaas nog steeds geen ring. In Friesland heb ik jaren terug wel pootringen afgelezen.

Op de foto een paar Brandganzen op de achtergrond. Op de voorgrond Kolganzen . De fotograaf is me onbekend, onder foto staat CB en heeft de foto genomen met een Konika. Wie oh wie is de fotograaf?

Slaapplaats Wulpen, Koereigers, en C3Jzwart.

 Ik vemoedde het al eerder, het Galgenland, een natuurontwikkelingsgebied dat paralel aan de Bijleveld (Gagelweg) loopt, is een slaapplaats voor Wulpen. ( zie kopfoto). Ik passeerde vanmiddag en telde ongeveer 30 Wulpen. Even later kwam een hele klub uit het drassige land aan de overkant van de Bijleveld  aangevlogen en streken neer in het water dat daar in het midden staat. Er loopt door het water onzichtbaar een voormalig polderslootje , ernaast is het zo ondiep dat de vogels makkelijk kunnen staan en slapen. Ik telde nu met de telescoop 130 Wulpen. Druk poetsen en wassen. Het zullen in de loop van de latere middag nog wel meer zijn geworden.

Ook langs de Gagelweg 1 Koereiger, verderop langs de Korenmolenweg, vlakbij de molen 7 Koereigers. Er ontbrak er 1, die zal wel ergens achter een rietrand aan het foerageren zijn.

In de groep Kolganzen bij de Speelboerderij Kolgans C3Jzwart afgelezen, werd opgejaagd doordat de boer zijn terras ging schoonspuiten. Ik zag deze gans later terug iets verderop. Geringd in de Eempolder op 5-11-2018 als juveniel, afgelezen in Spakenburg, 2x Estland, Mecklenburg-Vorpommmern, Polen ( Stettin), Brandenburg en nogmaals in Estonia en nu hier. Gepaard en met 1 jong. Vergroot de foto en je ziet de 3 en de J.

De balts

 De komende weken gaan veel vogelsoorten baltsen, niet alleen planten reageren op het licht en de temperatuur, ook dieren. In de plasjes/plassen van de Utrechtse Venen kun je groepjes Bergeenden zien baltsen. Ook zij krijgen last van hun hormoontjes.  De mannetjes dagen elkaar uit en verjagen een jong mannetje of een nieuwkomer. Ze willen indruk maken op de vrouwtjes die ook in de groep zitten. Een mannetje Bergeend heeft een grotere rode knobbel dan een vrouwtje. 

De naam Bergeend komt volgens Klaas J. Eigenhuis, schrijver het het Verklarend en Etymologische Woordenboek van Vogelnamen, hoogstwaarschijnlijk van het woord bergen, een ander woord voor duinen. Denk aan Bergen in Noord-Holland. Vroeger broedden de Bergeenden in verlaten konijnenholen in de duinen. Door verschillende ziektes, o.a. myxomatose, zijn er weinig konijnen meer in de duinen en zitten ze bijvoorbeeld veel in onze weteringen en poldersloten. Waar broeden ze dan? Een Haas maakt geen hol. De Bergeenden vinden holen in de talrijke dammen, waarvan een groot deel verwaarloosd is en veel schuilplaatsen bieden.