Ze zijn er weer!!

 Alle alarmbellen rinkelden vanochtend toen ik uit Friesland de nieuwsbrief van Jan Kramer kreeg waar in de eerste aflezing van ganzen vermeld stond. Dus zijn ze er weer!! Zoals het weidevogelseizoen wordt aangekondigd met het vinden van het 1e Kievitsei, zo is de eerste aflezing van een ring de start van het ganzenseizoen. En een sterke doortrek van Kolganzen door trektellers werd ook vermeld , vanmiddag de polder in. Op Sneuper vorig jaar was oktober ook de maand van arriveren, waarom dit jaar vandaag niet? 

Ik ben mijn  hele "ganzenpolder" doorgereden en zowaar op mijn weidevogelweilanden bij Gijs zaten plm. 30 Kolganzen. Op de foto het eerste paar. Ik neem me elk jaar voor het rustig aan te doen wat ganzen betreft maar die kriebel is niet tegen te houden. 

Grauwe Ganzen genoeg, vooral op de Bovenlanden enkele duizenden, de Kolganzen zaten te ver weg om te kunnen aflezen. Door de zon wordt het op de middag te warm en ontstaan luchttrillingen.

Paardenbijter

Herfst is niet alleen het seizoen van vallende bladeren maar ook het seizoen van mijn tuin bezoekende insecten en spinnen. Al dagen lang staan ze op Sneuper, prachtige beestjes. Soms in een ongemakkelijke houding als ze zijn gevangen door een spin, maar dat is nou een keer de natuur. 

Al een paar dagen heb ik steeds dezelfde Dagpauwoog op de Vlinderstruik op bezoek, ik herken de vlinder aan de afgevlogen vleugels, en gister kwam een Argusvlinder langs. Komt niet vaak in mijn tuin.

Ook niet vaak komt de grote libel, de Paardenbijter, die rustte in de conifeer en gelukkig bleef zitten zodat ik een foto kon maken. Hij bijt geen paarden maar komt graag in hun omgeving omdat daar veel insecten op af komen. Voedsel voor de libel.

Verdwaald?

 Deze Kraamwebspin kom je meestal tegen in struiken en andere vegetatie, maar niet zoals nu op mijn schuur. Wel in de buurt van de schuurlamp die elke nacht brandt, maar ik weet niet of deze soort op licht afkomt. Deze Kraamwebspin heeft haar naam te danken aan de manier van voortplanting. Na de bevruchting door een mannetje worden eitjes in een eicocon bewaart . Deze cocon hangt in de vegetatie en als de eitjes op het punt staan uit te komen maakt moeders een web boven de cocon. Dit kraamweb vangt de meeste jongkies op als bescherming.

Een poot ontbreekt aan de linkerkant. Gesneuveld in de strijd.

Zielig.

 Een Limonadewesp gevangen in een verlaten web. Er waren nog maar een paar draden van het web over en toch vliegt hij er tegen aan . Met geen mogelijkheid om zich los te draaien kwam de wesp steeds meer in de ene draad vast te zitten. Het web was verlaten anders had de Kruisspin al lang het beest in bezit genomen. Hij had geluk dat ik voorbij kwam: heb een draad losgetrokken en de wesp op een bloem  dmv de andere draad neergezet . Maar hoe hij zich ook wentelde of keerde het lukte niet om van de ene rotdraad af te komen

Een half uur later bleek het toch gelukt, de wesp was weg.

Bont Zandoogje

 Eindelijk een Bont Zandoogje in mijn achtertuin. Vaak in de voortuin met Maagdenpalm, Magnolia, Salomonszegel, Rode Kornoelje., Vlinderstruik.  Tot nog toe nauwelijks of nooit in mijn achtertuin. Hij zat op de bloeiende Klimop daarbij gezelschap van veel Limonadewespen en een enkele Franse Veldwesp. De bloeiende Klimopbloemen zitten vooral aan de zonzijde, misschien daardoor wat eerder in bloei? Het Bont Zandoogje is een vlinder die het snelst in aantal toeneemt en verspreidt zich steeds meer in Europa.

Prooi

 In de heg meerdere grotere Kruisspinnen. Ze zijn tijdens m' n afwezigheid flink gegroeid. De Kruisspin op de foto heeft een Limonadewesp te pakken, tenminste een bij/wesp/ zweefvlieg met een achterlijf als een Limonadewesp. Blijkbaar is het web zo taai dat het een Limonadewesp gevangen kan houden. 

Terug

 Ik ben weer 5 m. onder NAP neergestreken in de polder , blij toe, genoeg bomen gezien, geen wolf hoewel ik meerdere malen door landgoed De Treek-Henschoten  gefietst ben. Lees net het bericht dat er weer een wolf van deze roedel verongelukt is. Drukke weg die ze oversteken van de Leusder Heide, schietterein, naar de Treek. Mijn speurend oog kan weer in eigen tuin terecht en zag een parend paar Lieveheersbeestjes. 7stippelig ?

???????russula.

Zomaar in een nacht naast een emmer bij de dissel, het is een Russula. Welke? Er zijn zo'n 1400 soorten Russula's, ik zou niet weten welke. Mijn mycologische kennis houdt met het herkennen van een Russula op. Dat vind ik al heel wat. Ook de de computer van Waarneming.nl durft niet te zeggen welke soort het is: Russula spec. Je hebt een Braakrussula, een Schotelrussula, een Ruwe Russula, Grofplaatrussula, een Geelwitte Russula, etc.etc.etc.

Ik vraag me alleen af wat er gebeurt zou zijn als de paddenstoel onder de emmer tevoorschijn zou zijn gekomen. 

Een Reus

 Vlak langs de weg waar ik hier in het bos regelmatig fiets staat deze Reuzenzwam. Ik heb ze nog groter gezien, maar deze ziet er nog fris uit. Meestal aan de voet van een boom waar hij de veroorzaker is van witrot, een voor de boom dodelijke schimmel. maar dat kan jaren duren. Een algemene soort, komt in heel Europa voor.

Mastjaar

                                      Deze Eikels moeten nog vallen. En er ligt al zoveel.

Met buit.

 Een Wespspin met buit in de regen. Ik zag alleen maar Wespspinnen, onze bekende Kruisspin hier niet gezien. Maar wat me opviel in de regen, ook bij andere Wespspinnen, is het ontbreken van het stabiliment.Dat zijn twee zigzaggevormde figuren die in het midden beginnen en naar buiten uitlopen.  Of het ontbreken iets te maken heeft met de regen weet ik niet. Ik vond het wel opvallend want de volgende droge dag hadden beide spinnen weer de zigzaggevormde figuurtjes die van het midden naar buiten uitlopen. De precieze functie van deze figuren is in de literatuur onduidelijk. Het zou iets te maken hebben met zichtbaar zijn voor grotere landdieren. Om af te schrikken. Ik voeg daaraan toe dat bij aanraking van het web door mijn  hand de spinnen als een gek heen en weer trillen, waarbij het stabiliment mee heen  en weer schudt. Toch zichtbaar?

Hieronder een archieffoto van Wespspin met de zigzagdraden. 

Heizijdebij

 Deze bij leeft alleen maar op Struikheide, nergens anders op. Een klein heideveld heeft dan ook een kleine populatie Heizijdebijen , een wat groter veld heeft een grotere populatie. Daardoor is de soort zeldzaam. De bij doet dus zijn naam eer aan. Kenmerkend is het achterlijf met zwarte strepen met daartussen smalle gele strepen. Het  borststuk is oranje-geel , zwarte ogen. Maar het opvallendst aan deze bij waren de twee gele zijkanten, verzameld stuifmeel. Door deze felle kleuren kon ik de bij volgen. 

Lensgalwesp

 In mijn roemruchte Gallenboek uit 1957 van Docters van Leeuwen, er zal best iets recenters op de markt zijn maar ik houd van mijn klassieken, staan bij de Eik zo'n 100 gallen genoemd. Alleen al bij de Eik!!.  dat was dus wel even zoeken. Met hulp van de digitale wetenschap kreeg ik de naam van deze galletjes te pakken: Lensgalwesp. Gek , ze geven niet de naam van de gal maar van de veroorzaker van die gal. Hier de Lensgalwesp. De gal heeft aanvankelijk de vorm van een lens, in het midden wat verhoogd en bedekt met rode stervormige haren. Hier op de foto nauwelijks te zien. 

Plantaardig?

 Ik was in de veronderstelling dat Lieveheersbeestjes alleen leefden van Bladluizen, maar zoekend in de literatuur kwamen er ook plantaardige diëten tevoorschijn. Ik werd op dit spoor gezet door bovenstaande waarneming. Ik trof een blad aan van een Krenteboompje waarvan de rand rondom was aangevreten. Nieuwsgierig naar welk insect , of ander dier, hiervoor verantwoordelijk was vouwde ik het blad verder open en zie daar, een Lieveheersbeestje rustig knabbelend aan de rand van het blad. Het beestje was al helemaal rondom geweest. Tijdens het nemen van foto's bleef ze/hij rustig zitten en ging door met eten. Weer wat geleerd.

Explosie

 De Lupinen op het Lupine-veldje zijn uitgebloeid en hebben er voor gezorgd dat er volgend jaar weer Lupinen groeien en bloeien. De lange peulen droogden uit  en op een gegeven ogenblik zijn ze door een explosie, zo noemt men dat in floristenkringen, razendsnel in elkaar gekruld. Dat is de bedoeling. De peulen bestaan uit twee helften die uitdrogen, er komt een enorme spanning op te staan zodat op een gegeven ogenblik de beide helften tov omkrullen. Dit is de explosie, de zaden worden weggeslingerd. Er zijn meer voorbeelden van soorten waarbij de zaden worden weggeslingerd. Denk aan de Springbalsemien, de Geranium, de Brem. Op de foto zit er nog een zaad in de peul. 

Knopsprietje

Ik heb de naam van de determinatiecomputer van waarneming.nl, zelf determineren is voor een vooral vogelaar te moeilijk. Toen ik de naam las, een plant ?,  dacht ik   dat de computer weer eens een totaal foutieve naam had genoemd,  maar Kopsprietje is een veldsprinkhaan. De naam is afkomstig van de twee antennes met een verdikt uiteinde. Dat zijn de mannetjes, dit is dus een vrouwtje, geen verdikte uiteinden. Verder heeft deze soort  sprinkhaan een kenmerkende zandloperachtige rand langs het voorlichaam.  De kleuren van deze soort gaan van bijna zwart tot lichtbruin en lichtgrijs. Het Knopsprietje komt in geheel Nederland voor en is dus algemeen. Vooral te vinden op zandgronden als duinen en heidevelden. Klopt.
 

Houtkunst

 Ik schreef onlangs over de houten staketsels in het Lupineveldje. Het is een met onkruidzaden ingezaaid veld met hier een daar zo'n bouwwerk. Het  veld is in de vorm van Nederland met op de plaats in Nederland waar een camping van deze organisatie kampeert  een staketsel. De houten bouwsels geven mogelijkheid aan insecten ,vogels en andere dieren om te nestelen . Leuk bedacht maar ik denk dat de meeste kampeerders geen benul hebben waar het staat en wat de bedoeling is. Er zou wel wat meer aandacht aan geschonken kunnen worden door de organisatie. Ik ga er graag naar toe om te fotograferen. Vooral insecten kom je tegen.

Slang of hagedis??

 Vanmiddag gevonden op de parkeerstraat van mijn huidige camping een slang of een hagedis. Ik dacht direct aan de pootloze hagedis , de Hazelworm. Ik heb vaker op de Utrechtse Heuvelrug een platgereden Hazelworm gevonden, zelfs een Hazelworm waar de jongen door de autobanden naar buiten geperst waren. Wat een ellende. 

Maar bij goed kijken op de foto die een schoondichter en een kleinzoon, de oudste,  hadden genomen is het duidelijk een Ringslang, let op de gele ring achter de kop. Helaas een jong die het niet heeft gered. Ook platgereden.  Volwassen Ringslangen zijn 5  tot 8 x zo lang.

Eikelstapijt.

 Als je mij vraagt is het weer een mastjaar: een jaar zo genoemd in de bosbouw , het natuurbeheer en de jagers. Een jaar, naar het schijnt 1x in de vier jaar, dragen de bomen en de planten meer vruchten. Vooral de kastanje , de beuk en de eik laten veel meer vruchten en zaden los dan normaal. Dat komt waarschijnlijk door een goed warm jaar waarin de vruchten beter rijpen en groeien. En vallen. Op de foto is de bodem onder een eik te zien vol met eikels. En bij alle eiken die ik gezien heb is dat het geval. Lekker voor de Wilde Zwijnen die verzot zijn op de eikels. 

Het woord mast betekent eigenlijk varkensvoer, vroeger werden de varkens vetgemest met noten.

Gallen

 Ik keek naar de onderkant van Eikenbladeren om de Knikkergal te vinden, maar (nog) geen Knikkergal, wel de hele onderkant van een aantal bladeren de Satijnen Knoopjesgal. In deze vorm heeft deze soort alleen gallen met  vrouwtjes die zich een seizoen later ongeslachtelijk zullen voortplanten. De galwespen komen in maart-april van het volgend jaar uit.

De rand is hoger en afgerond zodat een centrale inzinking ontstaat. De hele gal is met uiterst dunne bruine haren bedekt

Schuilen

Meestal zitten de Kruisspinnen in het midden van hun web om van daaruit toe te slaan als ze beweging voelen. Deze Kruisspin niet, hij schuilde voor de regen. Onder een paar jonge Braambladeren zat een afdakje waarin de spin zich terugtrok vanwege de regen.  Alleen als de spin beweging voelde, hij houdt contact met het web door een draad die je vaag linksonder ziet lopen en  rende hij naar het midden van de web en ontdekte daar dat het loos alarm was. De regendruppels veroorzaakten de trilling. 

Peen met afwijking?

 Ik heb altijd geleerd dat Wilde Peen in het bloemenscherm in  het midden een zwart/rood bloemetje heeft, erg klein, je moet vaak zoeken. Er zijn verklaringen dat verschillende geslachten insekten  op dit zwarte bloemetje verschillend reageren. Het zou een rol spelen bij de voortplanting. In Engeland wordt de peen Queen Anne's Lace genoemd. (lace betekent o.a. kantwerk) Ze zou zich bij het maken van het fijne kantwerk, zoals de peenbloem  heeft, in een vinger geprikt hebben en dat dit bloempje een bloeddruppel moet voorstellen.  Maar de meeste verklaringen verklaren  het niet.  Wat schetst mijn verbazing dat ik een Wilde Peen ontdekte met niet één zwart bloemetje maar meerder donkerrode!!?? Genetische afwijking ?? Ik vind in ieder geval het een verrijking van de Wilde Peen.