Eerste halsring! AU5 zwart.

Eindelijk! Eindelijk m'n eerste halsring van het seizoen 19/20 afgelezen. Ik maak dit elk jaar mee, een slow start. Maar uiteindelijk komen ze, de halsringen. Geduld is een schone zaak.
Ik heb de laatste week ruim 5 uur Kolganzen geobserveerd, geen ringen. Vanmorgen dan de eerste. Ik was, na de huishoudelijke werkzaamheden van vrijdag ( boodschappen etc.) toch nog even m'n achtertuin ingegaan. Tussen de Ooster- en Westerlandweg zaten een paar honderd Kollen. Ik had het licht mee. Dat scheelt een stuk. Vanaf de Westerlandweg zag ik de gans zitten. Hij ging slapen. Dan is er nauwelijks iets te zien. maar ik zou en moest 'm hebben. Dus wachten. Nou weet ik uit ervaring dat  het meestal hazeslaapjes zijn. Na maximaal een kwartier gaan ze weer eten. Dat ogenblik kwam. Een zwarte ring met witte code: een hoofdletter A en een U maar het derde teken leek een 3. Weer kijken. Ik moest maximaal inzoomen om het te kunnen aflezen, een 5. AU5 dus.
Thuis ingevoerd op geese.com. Hij bleek in december 2014 geringd te zijn in Skarsterland, Rottum. In de buurt van Heerenveen.  Was veel in de oude DDR en Polen, een enkele keer in Zevenhoven, Hei- en Boeicop. Vandaag dus hier.
Op het kaartje zie je de afleesplekken.

Goed weekeinde en let op de ganzen.

Thanksgiving Day

Deze Kalkoen ( Meleagris gallopavo) heeft van mij gratie gekregen; hij, het is een hij, wordt niet geslacht en opgegeten door een stel Nederlanders die ook zo nodig met de Amerikaanse tradities mee wil doen. Ik volg daarin de rechten van een zekere heer D. Trump, huisjesmelker in NewYork, Washington, Florida, etc. etc. . Zijn gegratieerde Kalkoenen worden vertroeteld in een bejaardentehuis voor Kalkoenen. Onze gefotografeerde blijft in een kinderboerderij.
De Kalkoen is een inheemse vogel van Noord en Centraal Amerika, komt daar veel in het wild voor,vandaar dat hij op het menu staat. Deze Thanksgiving Day is te vergelijken met de bij ons in kerkelijke kringen gehouden Dankdag voor de Oogst.
Behalve de kop vind ik het een majestueuse vogel, kan goed vliegen, de mannetjes hebben een spore aan de poot en kunnen daarmee lelijke trappen uitdelen.
Het is een Hoenderachtige, dus familie van de kip en de fazant. Zijn ook lekker.

De oppasser.

Een ♂ Torenvalk  waakt over de borden van Staatsbosbeheer en de visclub, straks over het  vogelgebied in de Bovenlanden. Je ziet 'm hier regelmatig, ik heb de indruk dat er weer wat meer Torenvalken komen. Misschien door de overvloed aan Veldmuizen? Een bekend verschijnsel bij roofvogels: zodra er meer prooidieren zijn worden de legsels groter.
De Bovenlanden worden zo langzamerhand omgevormd tot een natuurgebied met schraallanden en weidevogelweilanden. Alle weteringen zijn onder handen genomen. Naar mijn idee zijn er ook nog wat boeren met een melkveebedrijf, die met hun koeien zorgen voor weidegang, hoop ik, zodat het niet geheel een groene steppe wordt.

Commensalisme.

Overal waar ganzen zitten, zie je ook reigers in de buurt van, of heel vaak, tussen de ganzen. Blauwe Reigers en Grote Zilverreigers hebben een reden om  zeer geconcentreerd tussen de ganzen door te sluipen. Ze laten elkaar met rust, toch heeft blijkbaar de reiger de ganzen nodig om te foerageren. Het gaat hierbij om Veldmuizen. Op een of andere manier worden de muizen door de ganzen opgeschrikt en/of opgejaagd. De reigers weten dit zo langzamerhand en loeren op de passerende Veldmuizen. Twee keer slikken en de muis zie je door de lange hals van de reiger naar beneden glijden. Deze vorm van samenwerking noemen we commensalisme. Het ene dier heeft er voordeel bij, de ander niet. Ook geen nadeel. Op de foto zie je Kolganzen genomen vanaf Molenland.
Halsringen: 0,0

Slaapkast.

Eindelijk weer eens onze logee in de kast, zij het nog niet met regelmaat. Deze Koolmees moet nog de geneugten van onze kast ontdekken. Maar als dat lukt komt íe elke namiddag en verblijft zo'n vogeltje al gauw 15 uur per nacht in de kast. Elk jaar hebben we hoop dat ze de kast in het voorjaar zich zullen herinneren, maar de laatste jaren broeden ze steeds twee huizen verder. Dan hebben we het nakijken. We genieten nu van de Koolmees die eerst de omgeving verkent, alvorens met een noodgang de kast in te duiken.
Nooit samen. Dat schijn wel voor te komen.

Invasieve exoten

Nog even de Nijlgans: naar aanleiding van een artikel op Nature Today over invasieve exoten heb ik  een aanvulling op het logje van gister over de Nijlgans. Ook de Nijlgans is een invasieve soort. Nooit geweten dat de soort zo genoemd werd. De Nederlandse Voedsel- en Warenwet maakt lijsten  in opdracht ( ?) van de Europese Unie van soorten die een gevaar vormen voor de inheemse planten en dieren.  De Nijlgans staat sinds 2-8-17 op deze lijst en moet dus bestreden worden. Dat lijkt me, gezien de steeds groter wordende populatie, erg moeilijk. Je mag 'm in ieder geval niet kweken, verhandelen, vervoeren etc.
In Nature Today ( aanbevolen) stond een artikeltje over de Reuzenberenklauw, ook een invasieve exoot,  zie foto hieronder. Het  is een gevaar voor onze inheemse planten , vindt men. Met hun grote bladeren vormen ze een dichte, voor licht een ondoordringbare laag. Er blijft kale grond over, waar erosie kan plaats vinden.
Bovendien is hij voor mensen gevaarlijk: bij aanraking van het sap met de huid ontstaan grote brandblaren. Ik spreek uit ervaring. Dan sta ik met verbazing te kijken naar de insecten die daar blijkbaar geen last van hebben , ze eten van de stengels en de bladeren. Niet plukken , kweken, vervoeren, verkopen, zaad uitstrooien. Je bent in overtreding.

't  Blijft een mooie plant.

Nijlgans.

Tussen Ooster- en Westerlandweg 800 Kolganzen, 250 Grauwe Ganzen, 3 Toendrarietganzen en 1 Nijlgans ( zie foto). Verder 30 Wulpen , 2 Grote Zilverreigers en 240 Smienten.
Geen halsringen , ook niet na 4 x scannen.
De Alopochen aegyptiacus zat moederziel alleen tussen de Kollen.  At rustig, maar over het algemeen zijn ze met meer vrij agressief. Niet geliefd.
Oorspronkelijk alleen broedend ten zuiden van de Sahara en langs de Nijl, vandaar Egyptisch. Overstekend naar Europa. In Engeland begin vorige eeuw uitgezet en rond 1960 voor het eerst in ons land broedend. Zo langzamerhand overal waar water is. Ik kreeg eens pootringen van een muskusratbestrijder die een kadaver van een Nijlgans bij Botshol had gevonden. Deze vogel was uitgebroed in Artis!

26 vergiften

cypermetrin DDT fipronil fluralaner imidacloprid 
permetrhrin piperonyl butoxide propoxur
pyriproxyfen

chrloorprofam fluroxypyr-1-methylheptylester
oxadiazon pendimethalin phenmedifarm
propyzamide prosulfocarb

difinozacool,dimethomorf folpet iprodion
tebuconazool

2-fenylfenol DEET

difenyl

antrachion

Bron: Nature Today: Geen Buxusmotbestrijdingsmiddelen maar
andere pesticiden werden in jonge dode Koolmezen aangetroffen.

Welterusten.

De Indian Summer ligt hier grotendeels al op de grond. Ook de Berk moet er aan geloven. Volgend seizoen nieuwe bladeren. Al de cellen moeten weer opgebouwd worden. Wat een werk. Maar eerst een winterslaap. Ook een boom heeft een winterslaap.  Welterusten.


Goed weekeinde

Geschubde Inktzwam

Ga je van huis om even in de "achtertuin" (polder Derde Bedijking) de eerste halsring bij een Kolgans te scoren en kom je thuis met een paddestoel. 't Kan verkeren , zou Bredero wel zeggen.       ( 't Was toch Bredero?) In totaal zo'n 1000 Kollen zaten in de weilanden bij Ooster-en Westerlandweg, met daarbij, ertussen of in de buurt, 600 Grauwen. Ik heb geen Brandganzen gezien. Deze poging strandde gister ook al. Geen geluk.
In de poort achter onze huizen stonden deze Geschubde Inktzwammen, jong, de hoed aan de onderkant nog aan de steel. Deze soort nog nooit op deze plekken gezien, wel in de bermen van de polder. In de literatuur wordt vermeld dat ze o.a. ook op pas omgewerkte grond zijn te vinden. Wel, dat klopt. Een paar maanden terug stonden hier nog dode coniferen, die zijn uitgegraven. Ze schijnen eetbaar te zijn, maar dan wel jong. Ik houd het maar bij een doosje paddestoelen van Appie.
De bladeren zijn van een inmiddels kale Walnotenboom.

De Durfal

                                                       Zal ik het wel doen?
                                                       dacht de Huismus.
                                                       Ik ben pas nog geweest.
                                                       en het water is zo koud.
                                                       Vooruit, riep vrouwlief.
                                                       Er komt een bui aan,
                                                       Dan word je toch nat.
                                                       Onze mus haalde diep adem
                                                       en dook het water in.
                                                       Laat nu die bui maar komen.

Gezinnetje Kolganzen.

Op 18 februari 2012 fotografeerde ik het gezin Kolganzen met de halsringen 5VJ (adult), 5VN(adult) en de kinderen 5VB en 5VP. ( zie foto boven en de kopfoto)  Ik had geluk dat ik ze dichtbij de Poelweg kon vastleggen. Een paar tellen later gingen ze op de wieken ( kopfoto).
Ik ben altijd nieuwsgierig wat er van zo'n gezin terecht komt. Op Geese.org kunnen de, met een halsring of pootring, geringde ganzen gevolgd worden. Op CR-birding zie je dat bij bijna alle soorten vogels  ringonderzoek plaats vindt.
Ik heb al eerder over dit gezin geschreven, logje 29 september 2017, nu was ik benieuwd of er na die tijd nog aflezingen zijn geweest.
Geese.org: adult 5VJ ( links op de foto)  is als laatste door mij waargenomen bij het maken van de foto ( 18-2-2012) langs de Poelweg, Waverveen. Na die tijd niet meer waargenomen.
adult 5VN (rechts op de foto) als laatste in Giessendam op 8-4-2013. Op 5-2-2014 doodgemeld vanuit Wartena (Fr.) Misschien geschoten? Er staat in Geese.org geen naam van een waarnemer bij.
juveniel 5VB ( in het midden links) : laatste waarneming 7-11-17 in Leer (Duitsl.) Deze gans is 43x afgelezen.
juveniel 5VP ( midden rechts) leeft hoogstwaarschijnlijk nog. Op 2 november 2019, vorige week dus, is hij afgelezen bij Waal en Burg op Texel. Deze gans is 63x afgelezen, veelal op Texel en was in mei nog in Finland, op weg naar Noord Rusland.

Aan het eind van de winter krijgen de jongen een kleine kol, de buikstrepen ontbreken nog.

Rozenbottels.

Rozenbottels zijn ook weer klaar om gegeten te worden. Vooral Groenlingen zijn er gek op. Het gaat dan om de zaden, deze bottel is al onder handen genomen. Of ze het rode vruchtvlees ook consumeren weet ik eigenlijk niet. Waarom niet? Erg gezond voor de mens, dan waarschijnlijk ook voor vogels. In mijn krant van vanochtend stond een recept voor rozenbottelsoep. Je hebt voor een pan vol soep bijna een kilo bottels nodig. Waar pluk je die?
Vroeger had je rozenbotteljam, bestaat dat nog?

Eerste of de laatste?

Dit is momenteel de enige bloem in onze tuin, de Vlinderstruik is bruin en is klaar. De Klimop heeft de vele insecten ook gehad, er is niks meer te halen. Is deze Bosanemoon nou de laatste of de eerste van het oude/nieuwe seizoen?
Hij hoort bij de stinsenplanten; planten die vaak en veel bij stinsen,kastelen, buitenhuizen groeien en bloeien in het voorjaar. Onder de kale bomen, er is dan veel licht.
Onze Bosanemoon is dus vroeg. Het verbaast me dat hij bloeit. De groeiplek is omgekeerd bij het aanleggen van een nieuw tegelplateau en toch komt de bloem te voorschijn. Het zal ongetwijfeld een cultivar zijn, hij heeft wat bredere kroonbladen vergeleken met de wilde Bosanemonen.


Goed weekeinde.

Vinken.

Ook Vinken komen zo langzamerhand in de tuin om een hapje voer te halen, het zijn dan vooral de vrouwtjes. Gek, maar de vrouwtjes zijn meestal veel eerder waar te nemen dan de mannetjes. Je moet goed kijken om te midden van de Huismussen een ♀ Vink op te merken. Zo nu en dan zit er dus ook een fraaier gekleurd mannetje tussen. Zie foto. Veel vogelsoorten hebben nu al het prachtkleed, ik vind de ♂Vinken in het voorjaar wat feller, dus mooier gekleurd. Misschien inbeelding van me.
In de groep Huismussen valt een Vink pas goed als hij/zij opvliegt: twee witte vleugelstrepen.
Het is een standvogel, maar zoals met zoveel soorten trekt een deel naar Zuid-Europa. Ook noordelijke Vinken gaan die kant op. Ongetwijfeld blijven er van de trekkers ook in ons land hangen.
Broeden doen ze vooral op de zandgronden, maar ook hier kun je in het voorjaar de "vinkenslag" horen.

In/op de vlucht.

Vanochtend even een uurtje in m'n "achtertuin" gevogeld: polder Derde Bedijking zat stikvol ganzen. Ik schat, toen ze massaal op de vlucht sloegen, zo'n 3. à 4.000. De aantallen nemen dus toe. Er waren veel, maar de meeste ganzen zaten zodanig in het midden tussen de hoofdweteringen dat er geen halsring was af te lezen. Te ver weg.Laag in het gras en veel in de aflopende bermen. Het lijkt wel een kwaal die aan het begin van elk ganzenseizoen opduikt, geen halsringen. Ik heb het er eerder over gehad, ik heb heb wel eens getwijfeld aan m'n ogen. Toch een nieuwe bril? Nee dus. De ringen kwamen vanzelf, alleen je moet er dan wel zijn.
Als ze ver weg zitten in deze polder hoop ik op Andries of boer Mur, die allebei redelijk snel verjagen. Dan gaan de ganzen misschien dichterbij zitten.
Het waren nu geen boeren die me hielpen, maar een klein helicoptertje. Als de dood zijn ze voor de wentelwieken. Ze horen 'm eerder aankomen dan wij. Dan gaan al die koppies omhoog en weet ik hoe laat het is. Alles op de wieken op de vlucht. Zie foto. Meestal gaan ze op hetzelfde weiland zitten of in de buurt. Het waren ruim 3.000 Kollen en een paar honderd Brandjes. Plus 20-30 Toendrarietganzen. Weinig Grauwe.

Sterven in schoonheid.

Afgestorven bladeren hebben ook hun schoonheid, allerlei kleuren komen tevoorschijn die verborgen zaten achter het bladgroen. Dat is nu opgenomen in de wortels en volgend voorjaar weer beschikbaar voor deze Hosta. Onze Hosta's hebben dankzij de vaseline op de pot gesmeerd geen last gehad van slakken. Het zootje bladeren hangt uitgeteld over de rand na gedane arbeid. De aftakeling zal nog wel erger worden. Wij behandelen ze met dank.

Ook halsringen bij de Brandganzen.

Brandganzen (zie foto) kom je hier in het Groene Hart steeds meer tegen. 20 jaar terug was het een uitzondering als je een Brandje zag. Ze hadden het Groene Hart nog niet ontdekt . Ze vlogen alleen maar over onze polders, vice versa Friesland en de Delta.

Midden vorige eeuw waren er alleen maar Brandganzen  in de Bantpolder, ten noorden van Anjum, en rond de Lauwerszee, later de Lauwersmeer. In mijn jeugdbondtijd kreeg onze Vogelwerkgroep, van het Rivon het verzoek om daar waar de Brandganzen foerageerden, planten uit te steken, zodat de ornithologen van het Rivon konden bepalen welke planten ze het liefste aten. Een kamp om nooit te vergeten: overal lag sneeuw en het vroor de hele dag. Afzien dus, 's avonds aten en sliepen we in een Waterstaatkeet en koud dat het was, maar je was jong en wilde daaraan meedoen.

In het Groene Hart kwamen meer Brandganzen doordat ze het ontdekten: Friesland sneeuwde helemaal dicht, ik denk in de 80er-jaren, alle ganzen gingen op de vlucht naar de Delta. Onderweg zagen de Brandjes  hier onze polders en sindsdien blijven er steeds meer hangen.
De meeste soorten ganzen hebben halsringen om te bepalen door aflezing waar ze in de winter en in de zomer zijn. Brandganzen hadden altijd pootringen. In Friesland heb ik wel afgelezen, hier nog nooit. Blijkbaar is het gras hier langer.
Sinds twee jaar worden ook bij Brandganzen halsringen gebruikt. Gelukkig. Geringd op Kolguyev, west van Nova Zembla,  maar ook in ons land: Terschelling, Gaast, Kollumerpomp en  ook weer op de golfbaan van Haarzuilens. Misschien weet Thijs daar meer van.

Dus vogelaars, let ook op  Brandganzen met halsringen.