Terugblik

 Door de regen moet ik vandaag noodgedwongen de ganzen met rust laten, het zij zo. Zij kunnen er beter tegen dan ik.  De wind waait het open raam in, de telescoop en de telelens worden nat  en de vogels zijn door de regen slechter te zien. Tijd om  op deze laatste dag van 2022 terug te blikken naar de mooiste/indrukwekkendste waarnemingen van 2022. Dat zijn ongetwijfeld de waarnemingen van de Zeearend in maart van dit jaar. Ik heb deze Zeearend, ik neem aan dat het steeds hetzelfde dier was, drie keer op verschillende dagen gezien in polder Demmerik, waar ik me bezig hield met het weidevogelbeheer op de weilanden van Gijs en Jolanda. Steeds kwam de vogel uit de richting van de Vinkeveense Plassen en hoogstwaarschijnlijk uit de Botshol. Ik zag een enorme paniek onder de ganzen en de smienten, de eerste keer had ik dat gedrag niet in de gaten maar de tweede en derde keer  wist ik dat de Zeearend weer in de polder was. Dat klopte, hij kwam te voorschijn, de vliegende deur. Streek neer in het reservaat-gedeelte van Demmerik, daar kon ik foto's maken (zie foto's logjes maart),  en vervolgde na een poosje de route richting de Gagel.  Door een knotter die in de Botshol aan het knotten was werd mijn waarneming bevestigd,  hij had daar ook een Zeearend  gespot. Een prachtige omgeving voor een nest. Ik heb daar verder niks over gehoord. Maar wat is niet is, komt misschien. Ik heb wat foto's geplaatst die ik nog niet eerder heb gebruikt.

In het deze week verschenen SOVON-Nieuws in het artikel over Zeldzame Broedvogels in 2022 staat dat er maar liefst 30 paren met een nest zijn geteld. 22 kwamen zeker tot broeden  met in totaal 30 jongen waarvan er 22 vliegvlug werden. Dus houd Botshol en de Gagel in de gaten. 

                                             Zeearend temidden van Kolganzen in paniek

                                       Dalende Zeearend boven reservaat. Smienten er om heen.

                                                    Boven Demmerik, de arend vliegt naar rechts.

Kleine Rietganzen

 Gister tussen de Proostdijerdwarsweg en de Botsholse Dwarsweg 14 Kleine Rietganzen tussen de duizenden Kolganzen. Hier 8 op de foto. Voordat ik ze als Kleine Rietganzen gedetermineerd kreeg had ik ze als Toendrarietganzen benoemd. Zo had ik ze ook op waarneming.nl doorgegeven.Voor de zekerheid toch maar even geupload naar de determinatiecomputer van waarneming.nl en deze gaf met 100% zekerheid door dat het Kleine Rietganzen waren. Toen heb  ik mijn ganzencontact en -kenner Jan K.  in Friesland geraadpleegd en deze gaf ook Kleine door. 

Hoewel opgegroeid in Friesland met duizenden ganzen, meestal Kollen, heb ik nooit de moeite genomen om 10 km. naar Oudega te fietsen waar elk najaar de eerste groepen Kleine Rieten een bezienswaardigheid zijn. Ik ben dus slecht op de hoogte met hun trekgedrag, want ze trekken na de pauze in Friesland door naar vooral Vlaanderen. En zijn er onderweg overal groepjes. Ik had  een maand geleden ook al twee langs de Gagelweg. De snavel is kleiner dan die van de Toendra en roze, van de Toendra is de snavel geler. Altijd eerst ganzen scannen met de telescoop om te kijken of er zeldzame tussen zitten is mijn kijkdiscipline, zoals de Roodhalsgans en de Zwarte Rotgans die ik een keer in mijn "achtertuin" had.

Bezig in de Kloosterkolk.

 De nesten in de Aalscholverkolonie aan de overkant van de Grote Wije in de Kloosterkolk van de Botshol zijn weer bezet. Er wordt waarschijnlijk al gebroed, alhoewel het vorstje van vorige week dat broeden niet zal hebben bevorderd. Maar hun eieren kunnen er tegen, als het niet te hard  vriest. Het is voor mij vaste prik om er in december/januari over te schrijven. In februari wordt er al gevoerd. Het jaargemiddelde schommelt rond de 200 broedparen. Buiten de broedtijd, zoals de afgelopen herfst zijn er overal in de polder slaapplaatsen, bijvoorbeeld de slaapboom in de Gagel die ik maanden geleden ontdekte. 

Op de titelpagina van het provinciale Beheersplan 2016-2022 N 2000 Gebied Botshol staat een prachtige drone-foto van het hele gebied. (  https://www.provincie-utrecht.nl/onderwerpen/natuur/natura-2000/botshol )Vooraan de kolk met de wit beka(l)kte bomen.   Op de eilandjes in het midden van de kolk broeden de Lepelaars. 

 

Hazen en Kollen

 Hoewel het barst van de winterganzen, vanmiddag bij de Gagelweg  minstens 3000 Kolganzen, 350 Grauwe Ganzen en 50 Brandganzen, is voor andere weilandbewoners de voortplantingstijd al weer aangebroken. Rond de kortste dag beginnen de Hazen aan de rammeltijd. Weliswaar nog niet al te uitbundig, maar ik heb al meerdere paren achter elkaar door het weiland zien razen. Mannetjes proberen nu al een wijfje te "versieren" , maar worden meestal door de wijfjes op afstand gehouden. Mannetjes proberen indruk te maken door te boksen, met de poten tegen het vrouwtje en eigen lichaam te slaan. De bokspartijen worden steeds heftiger om straks in het voorjaar in grotere groepen met mannetjes en vrouwtjes en een aantal meelopers nog meer  te keer te gaan.

Bij de Kolganzen, langs de Gagelweg, twee halsringen afgelezen, met geduld, want een gans met een halsring valt in de rijen dik grazende vogels moeilijk op. Op de foto AN4zwart. Geringd op 21-12-2014 geringd in weer Maren Kessel, dat ligt in de buurt waar de Maas en de Waal elkaar bijna raken. Veel afgelezen in Duitsland ( Nordrhein Westfalen, Niedersachsen en Brandenburg.) Ook in ons Friesland. Op 15 maart 2022, in Polen op weg naar de broedgebieden in Noord-Rusland. Vorige week bij Kockengen en nu hier. Zie foto.

Gister had ik Y4A in Molenland, nu zwierf hij hier. Gebeurt niet zo vaak dat je dezelfde gans de volgende dag weer ziet,

Y4Azwart.

 Vanmiddag plotseling zon, dus voor het familiegebeuren nog even een blik in mijn "achtertuin". In Molenland tussen Ooster-en Westerlandweg Kolgans Y4Azwart. Ben wel een kwartier bezig geweest om uiteindelijk de 4 en de A te ontcijferen. Op de halsring lijken ze precies op elkaar. Vanwege de glimmende  halsring vermoedde ik een pas geringde gans. De ring was kraakhelder en glimmend zwart. Thuis ingevoerd op Geese.nl en mijn veronderstelling klopte: ik was de eerste aflezer. De gans was geringd op 28-11-2022 in Eemnes en nu hier.

Het pad door het veen.

              Winter op het 4 eeuwen oude pad naar de kerk, de botermarkt, de wandeling en de herinnering.

Gezinnetje 5VJ, 5VB, 5VP en 5VN.

 Over dit gezinnetje Kolganzen, gefotografeerd vanaf de Poeldijk, Waverveen, op 18-2-2012,  heb ik al meermalen geschreven. Het is één van de hoogtepunten in mijn ganzenleven. Meerdere foto's kunnen nemen en toen vlogen ze nog weg ook, dus nog meer foto's.  

Ze waren een paar maanden eerder geringd op 20-11-2011 in Maren Kessel, een bekende ringplaats voor ganzen.  Ik heb eerder bekeken wat er van ze is terechtgekomen, we zijn nu weer een paar jaar verder en alleen 5VP, 2e van rechts, als juveniel geringd , was dit voorjaar nog in leven. Op 22-3-2022 op Texel en is daar vaste gast, ruim 40x afgelezen. 

5VJ, links, adult geringd, is na deze foto-sessie nooit meer ergens afgelezen. 5VN, ook adult geringd,  is op 5-2-2014 in Wartena (Friesland) voor het laatst gezien. 5VB, 2e links, juveniel, is op 7-11-2017 bij Leer (D.) door Helmut Kruckenberg, opperhoofd ringonderzoek, afgelezen. 

Van onze Texelganger, 5VP, is is deze winter nog geen aflezing gedaan. 

Grofgebogen schildmos.

 Gister bij het wandelen over het Argonpsrk eens gekeken  naar korstmossen. Binnen een half uur had ik vooral op de leuningen van de bruggetjes en wat grote bomen 10 soorten. Dat bleek dus thuis toen ik moest determineren. Met behulp van de determinatiecomputer. Dan ging ik ze vergelijken met de afbeeldingen uit de Veldgids. Meestal klopte het, maar er waren ook afbeeldingen die een heel andere kleur lieten zien. Afgebeeld het Grofgebogen Schildmos. De Veldgids noemt het woordje Grof niet, de computer wel. Ik denk dat de computer het over een ondersoort van de Gebogen Schildmos heeft. 

In ieder geval valt het me op dat als je het mos vergroot een prachtig plantje te zien is. Maar dat is met veel planten en dieren zo.

Slechtvalk tussen de ganzen.

 Eindelijk vond ik de Kolganzen in  het noord-westelijke puntje van de Ronde Venen: tussen de P:roostdijerdwarsweg en het ford in Nessersluis. Zitten ze wel vaker maar ja, dan moet ik er ook toevallig langskomen om ze te observeren. In de hele Ronde Venen nauwelijks ganzen, behalve hier. Met een paar boerderijen ervoor en vele hekken was het moeilijk zoeken. Andere Kollen zaten tegen de Waverdijk aan. Totaal zo'n 2000, dan moeten er statistisch, naar mijn simpele berekening , ongeveer 6 tot 8 halsringen tussen zitten. Niet te vinden, druk grazend  met de kont naar me toe,  levert niet veel op.  

Als troostprijs kreeg ik een Slechtvalk in de gaten, ver weg met het blote oog niet te zien. Telescoop op z''n sterkst. De roofvogel zat rustig op een hoopje aarde met grazende Kollen om hem heen. Het dier maakte geen indruk op de ganzen, die gingen rustig door met foerageren. Een teken dat ze geen last van een Slechtvalk hebben, maar bijvoorbeeld Smienten raken in paniek , vliegen alle kanten op en als het niet anders kan duiken ze onder water. Slechtvalken staan bekend om hun grote snelheid waarmee ze een prooi slaan.  Eenden, duiven, meerkoeten zijn enkele prooien en ook wil er wel eens een dure postduif tussen zitten, dit tot spijt en ergernis  van de postduivenmelkers. Nadat het landbouwgif DDT verboden werd in de 50 en 60er jaren is de populatie weer gegroeid tot plm. 150 broedparen. Hoge gebouwen en torens hebben hun voorkeur om hun nest te maken vanwege het vrije uitzicht op de omgeving en rondvliegende vogels.

De Gevlekte Aronskelk en de vorst.

 Foto boven: Gevlekte Aronskelk vorige week in de vorst. Foto beneden : dezelfde planten  vanochtend in de dooi.  In het dichtgegroeide gemeenteplantsoen bij mij achter staan al meerdere jaren een aantal Gevlekte Aronskelken. Hoe ze daar gekomen zijn? Misschien een buurtgenoot die ze kwijt wilde. In elk geval kun je een interessant verschijnsel waarnemen. De planten zijn door de vorst behoorlijk toegetakeld, slappe stengels en slappe bladeren. Komt dit weer goed?  heb ik me in het verleden afgevraagd. Ja het kwam weer goed en ook nu weer. Ze staan er weer vrolijk en gezond bij.  De vorst moet niet te lang duren daar ze dan echt afsterven. 

Meerdere soorten planten hebben mogelijkheden om de vorst te overleven:

1 Ze maken suikers aan dat dan als een soort antivries werkt in de cellen. Denk aan Boerenkool en Spruitjes die door de vorst een wat zoetere smaak krijgen. 

2. Andere mogelijkheid is water uit de vacuoles van de cellen halen zodat de celspanning  (turgor) minder wordt. De plant gaat slap hangen.  Zie foto boven. Het water vormt dan ijskristallen, die opgeslagen worden in het protoplasma , als er teveel zijn kunnen die de cel beschadigen. De vorst moet dus niet te lang duren en te zwaar zijn. Bij dooi smelten die kristallen weer en neemt de celspanning weer toe. De planten krijgen weer de normale vorm. Wat bij de onderste foto is gebeurd.

                                                                                                                                                                      

Zanglijster met Huisjesslak.

 Een Zanglijster in de winter, dat zie je niet zo vaak. Het grote deel van de broedpopulatie trekt weg, het andere deel overwintert in ons land. Noordelijke Zanglijsters trekken door naar het zuiden. De overwinteraars zijn trouwens temperatuur gevoelig.  Zodra het wat wintert trekken ze massaal verder. In ieder geval is er één in mijn tuin belandt. Al de hele middag zie ik 'm scharrelen tussen de oude afgestorven planten, het is niet direct een soort die het gras opzoekt zoals de Merel. Die loert altijd op een worm die teveel aan het oppervlak voorbij komt.

Ik heb de camera met telelens gepakt en rustig afgewacht. De deuren dicht latend vanwege de kou, maar ook om de lijster niet te verjagen. Fotograferen door vensterglas is me tot nog toe redelijk gelukt. Hij ging eerst in de kale Lijsterbes zitten, maar keerde me zijn rug toe. Geen stippeltje op de borstveren te zien. Toen eindelijk zocht íe de rommelhoekjes op en  verwende me onverwacht   met een Huisjesslak die hij op de bekende manier oppeuzelde: steeds de slak in de snavel op de tegels slaan, zodat het huisje gekraakt wordt. Na verloop van een paar minuten kan hij bij het vlees van de slak en is die snel in- en doorgeslikt. Zanglijsters doen dit vaak op dezelfde plaats en dat noemen we dan de Zanglijstersmidse. Ik heb ze wel eens gevonden met vele gekraakte huisjes. 

Gladheid en warmte.

 Vanochtend werd ik uit m'n bed gebeld door één mijner zonen: "Als ik de tuin inging moest ik oppassen, alles is spekglad" Hij liet de hond uit. Uiteraard ging ik dat uitproberen en kwam niet ver. Inderdaad glad. Wat me echter opviel bij de restanten van het Brandkruid ( Pflomis russeliana), naast het plat, was een strook  tegels die voor een deel niet beijzeld waren. Zie foto. Naast en bijna onder de bladeren ontbrak de bevroren regen. Boven de planten was geen voorwerp dat de regen tegengehouden zou  hebben. Dus gingen m'n hersentjes aan het werk : kunnen de bladeren van het Brandkruid ervoor gezorgd hebben dat de ijzel geen ijzel werd?  Ik denk dus van ja, maar waardoor dan? Op Internet krijg ik nergens antwoord, in oude studieboeken Algemene Botanie , Wilhelm Nultsch, en De Groene Aarde, Th Alberda e.a. , eveneens geen oplossing. Het kan zijn dat ik in dit korte tijdsbestek erover heen gelezen heb. Dus probeer ik vanuit de kennis die ik ooit vergaarde en beroepshalve doorgaf  een antwoord te vinden.

Ook in planten in  winterrust vindt stofwisseling plaats, zij het in een veel lager tempo. Levende cellen hebben energie nodig, hoe weinig ook, en verkrijgen die energie door de ademhaling. Deze ademhaling is een verzameling van verschillende stofwisselingsprocessen. Een deel van die energie wordt omgezet in warmte. Die warmte wordt blijkbaar uitgestraald naar het milieu. In dit geval niet alleen onder de bladeren maar ook naar de directe omgeving en de tegel. Bij de temperaturen rond het vriespunt is deze warmte blijkbaar voldoende om de ijzel te laten smelten. Je ziet dit verschijnsel ook wel eens als het gesneeuwd heeft als de bloembollen als Hyacinth en Narcis al bloeien. Rond de  stengel is een kokertje van lucht en is de sneeuw weggesmolten.  ( Vergelijking klopt niet helemaal, in een bloeiende plant vindt veel meer stofwisseling plaats en is de temperatuur dus hoger.) 

Toch leuk om zo'n verschijnsel proberen te verklaren. Mens, verwonder U.

Gewoon Purperschaaltje.

Eerst dacht ik aan een flats van een vogel op onze Lijsterbes, maar dan wel van een vogel die alleen maar vlees eet. Vleeseters hebben witte flatsen, vlees wordt geheel verteerd en je houdt in een vogelpoepje alleen maar de witte urine over. De  determinatiecomputer van Waarneming.nl vond het een korstmos, Gewoon Purperschaaltje maar was er niet helemaal zeker van. In de beschrijving van dit korstmos op Waarneming staat dat deze soort vaak gevonden wordt op  de gladde schors van een boom. Klopt helemaal Ook in mijn veldgids Korstmossen staat deze opmerking. De zwarte stipjes zijn de eerste apothecien (hierin worden sporen gevormd).

Goudplevier en UR1zwart

Geduld is een schone zaak. Eindelijk m'n eerste Goudplevier van deze winter gescoord . De laatste weken  honderden, zo niet duizenden Kieviten in de kijker gehad, maar geen Goudplevier ertussen. 

De Goudplevier is een plevier net zoals de Kieviten. Wil je een Goudplevier waarnemen, let op de grote groepen Kieviten, vaak zitten er Goudplevieren tussen. Ze zijn lichtbruin met een lichte onderzijde. Opvallend is het grote oog. Kenmerkend geluid kun je horen op de website van Vogelbescherming.nl

Langs de Gagelweg zitten vaak grote groepen Kieviten.

Kolgans UR1zwart

Bij de Kolganzen was een halsring UR1zwart. In november 2016 geringd in Eemnes . Is veel in Finland afgelezen, vooral in de buurt van de hoofdstad Helsinki in de provincie Uusimaa. In 2018  een enkele keer in Zevenhoven afgelezen, verder in december 2020 in Demmerik. De laatste aflezing was in de winter van 2022 op 29 maart in Estland al weer op weg naar het broedgebied. En nu hier.

IJspret

 Ontvlucht je Siberie vanwege de kou, dan kun je hier op het ijs lopen.  Opgewonden proberen ze of het houdt.

Kolgans ST7zwart

 

Vanmiddag duizenden Kolganzen in m'n "achtertuin" Eindelijk. Oorzaak?? Winter? Ik ben gewend dat hier langs de Hoofdweg en de Wester-en Oosterlandweg altijd wel ganzen zitten, in tegenstelling tot bijv. Polder Groot Mijdrecht. Maar nu zaten ze er dan. Geen zon in de rug , toch had ik een halsring ST7zwart. Zie foto., hij staat op het punt te gaan slapen. De volgende foto's laten een slapende  ST7 zien. Op 8 mei 2019 als adult geringd in Kologriv, een plaats enkele 100en kilometers Noordoost van Moskou. Mei wil zeggen op weg naar de broedgebieden in Noord-Rusland. Verder waargenomen in Nieder Saksen en Polen. In Friesland in Aldegea en Gauw. Nu hier.

Ruige rijp

 

We konden vanochtend weer eens genieten van de ruige rijp, eerder schreef ik daarover op 18 januari 2017 en een paar weken terug op 20 november. Die van 2017 vind ik de mooiste , scherpe naalden allemaal één kant uitwijzend, nl die kant waar de wind die nacht vandaan kwam. Vannacht was er bijna geen wind, dat kun je zien aan de grillige vorm van de rijp. Van alle kanten een zuchtje wind lijdt tot minder fraaie vormen. Hier op de rand van een Laurierboomblad.

Zwaan met vogelgriep?

 

Ik zie dagelijks vaak duizenden vogels , vooral in de winter als de ganzen hier hun winterverblijf hebben. Hoewel ik er altijd op let, heb ik tot deze maand nog nooit een vogel met duidelijke symptomen van vogelgriep gezien. Helaas kan ik dat nu niet meer zeggen: eind november  de Grote Zilverreiger die zo ziek was dat hij de normale vluchtreactie niet meer kon opbrengen en bleef staan op de plek waar hij stond. Het verenkleed was erg smerig. Zie logje  28 november. En dit weekend een juveniele Knobbelzwaan , ook langs de Gagelweg in een zijsloot. Het dier viel op door vreemd gedrag. Rondjes zwemmen en nu en dan vreemde strekkingen van de hals met de kop. Zie onderste foto. Hij bleef op hetzelfde stukje sloot zwemmen en deed geen moeite om bij de soortgenoten op het land te komen. Uiteindelijk moest ik naar huis, Vandaag weer gekeken of ik het dier zag liggen, maar nergens een dode zwaan. Hij zal wel ergens diep in de polder liggen. Ik kan me niet voorstellen dat deze zwaan geneest.

Ik heb een nieuwe telelens en moet nog aan het gebruik wennen. De onderste foto is door de autofocus mislukt. Al doende leert men, hoop ik.

Rijm.

 Weer eens mist vandaag, dus ook op de uitgebloeide  Lampenpoetserbloem zit rijm.

Paalzitter

 Was er vroeger in deze contreien niet een wedstrijd in "Wie het langst op een  paal kon zitten"? Dat duurde soms dagen en de winnaar kreeg de roem en de versierselen. En waarschijnlijk een envelop met inhoud.

Deze Buizerd had zo mee kunnen doen. Vooral in de winter zie je Buizerds op palen zitten, uitkijkend naar een passerende muis. Momenteel is de Buizerd de talrijkste broedende roofvogel in ons land, Hij broedt in elk nationaal kilometerhok . In 1932 schreef de ornitholoog Wigman enthousiast over de 5 broedgevallen in ons land. Dat is nu wel anders. Als weidevogelbeschermer sta ik daar niet over te juichen, menig jonge weidevogel wordt opgepeuzeld door de Buizerd en is voer voor de jongen.  

In de winter worden de aantallen aangevuld door trekkers uit de noordelijke landen als Denemarken, Zweden, en Noord-Duitsland. Deze wintergasten zijn vaak ook wat witter gekleurd.

Drinkende ganzen

 In onze slotenrijke polders zie je dit tafereel zeer regelmatig: ganzen ( op de foto Kolganzen) die het foerageren even afwisselen door naar een sloot te gaan en daar te drinken. Dat drinken doen ze op een opvallende manier. Ze nemen een hap water , gaan rechtop staan , draaien de kop wat achterover en daardoor loopt het water blijkbaar de slokdarm in. Uit mijn herinneringen haal ik een opmerking uit  een boek?artikel ? waar beweerd werd dat dit komt doordat ganzen geen strottenhoofd hebben. Nu zoekend op Internet kom ik maar één mededeling tegen waar hetzelfde beweerd wordt, helaas wordt er niet verder op in gegaan. Het zal wel kloppen maar dan komt onmiddellijk de vraag op: en het gras wat ze eten en maiskorrels en suikerbietenschilfers dan? Hoe komen die dan naar binnen. Bij het grazen wordt in hoog tempo met de snavel het gras geplukt maar om dit weg te krijgen wordt de kop niet omhoog en achterover getild. 

Wie helpt met een literatuurverwijzing?

Groot Dooiermos

 Op 29 oktober 2014 heb ik het Groot Dooiermos bij ons op de dakpannen beschreven, het zit er nog steeds en is maar een paar centimeter groter. Korstmossen groeien niet zo hard, slechts enkele mm. per jaar.  In dat logje van 2014 was me niet helemaal duidelijk hoe de mossen worden ingedeeld: ik dacht dat Korstmossen net zoals Bladmossen en Levermossen bij één groep hoorden. Fout. De naam Korstmos is verwarrend, maar in alle Veldgidsen voor Mossen worden de Korstmossen niet genoemd. Het heeft me een paar uur  gekost om dat te ontdekken. Ze hebben een heel andere bouw: zoals de vorige keer ook al omschreven, Korstmossen zijn een samenleving ( symbiose) van algen met een schimmel. De schimmel zorgt voor de vorm en haalt voedingsstoffen uit de ondergrond (substraat) en de lucht, de alg zorgt voor de suikers door fotosynthese. Bladmossen hebben een bouw die lijkt op een grotere groene plant met bladeren een stengels, ze hebben geen vaatbundels.

De schoteltjes die je op de foto ziet zijn apothecien, hierin worden voortplantingscellen gevormd. Zo'n bekertje is gevormd door de schimmel. In zakjes die veel paddestoelen ook hebben. De cellen noemen we sporen.

Dit Dooiermos zit op de Rode Hazelaar in de tuin. Bij oudere Dooiermossen worden de bekertjes van binnen oranje.

Wasdag

Van tijd tot tijd zie je eenden tekeer gaan in het water waarin ze zwemmen. Het vette verenpak moet gereinigd worden en er is daartoe genoeg water voorhanden. 

Het vrouwtje Wilde Eend  kijkt ademloos toe en zal even later ook gaan veren wassen. Het werkt aanstekelig. In deze sloot waren er meerdere eenden aan het wassen. 

Let op verschil van gekleurde snavels. Mannetje geelgroen, vrouwtje rood met zwarte vlekken. 

Op jacht

 Overal waar je ganzen ziet zie je ook reigers, zowel de Blauwe als de Grote Zilverreiger. Rustig voortschrijdend of geconcentreerd stilstaan en naar de grond turend. in afwachting van een voorbij komende muis. Ander voedsel kan ik niet bedenken, ja, een eventuele onvoorzichtige Mol wordt ook gepakt. Ze staan graag tussen de ganzen omdat de muizen blijkbaar  door de ganzen  buiten hun hol komen. De reigers hebben dit snel in de gaten en nemen hun kans waar. 

A9Vzwart

 Kolgans A9Vzwart zat vanmiddag weer langs de  Gagelweg op bijna hetzelfde perceel als mijn  eerdere waarneming op 21-11. Ver weg maar sterk ingezoomd en veel geduld lukte het toch. Ook deze gans is weer plaatstrouw, zoals zovele. 

Sneeuw

 Vanochtend bij  mijn ochtendloopje (soms loop) viel regelmatig wat uit de bomen, maar wat? Al redenerend kwam ik erachter dat dat geen kelkblaadjes of iets dergelijks zouden kunnen zijn, er was maar één verklaring: sneeuw! Plm.  1x in de minuut  kwam een minimaal korreltje sneeuw van boven. Ik geloof dat geen enkel weerbericht dat had aangekondigd. Na een half uur trouwens was het afgelopen. Jammer. 

Als troost een foto van een kunstig bouwwerk bij Bosdijk uit december 2010.

Egelhopen

 Ik heb deze week twee Egelhopen ( bestaat dat woord?)  gemaakt, van bladeren, in de hoop dat een Egel deze hoop gaat uitkiezen om de winterslaap te houden.  Bladeren genoeg, in de voortuin en de achtertuin. In de achtertuin heb ik een Egel lopen (zie logje en filmpje zat. 19 nov.) maar je weet nooit waar het beestje z'n vaste bivak heeft, als hij dat nu al heeft. Het is wel de tijd dat Egels onder zeil gaan. Vaak in een rommelhoekje onder takken, bladeren, oud hout etc. Toen we hier pas woonden en de kinderen een zandbak hadden met deksel, zat onder dat deksel op een gegeven ogenblik een Egelnest. Helaas moest de Egel wijken voor genoegens van de kinderen.  

Ik heb gisternacht de cameraval bij de hoop gezet maar er was geen beweging, de kans dat de Egel deze hoop uitkiest acht ik klein , maar je weet maar nooit. 

Een Knotmagnolia

 Elk jaar in de winter, moet ik de Magnolia in de voortuin knotten. De uiteinden van de oude takken, van minstens 30 jaar oud,  zien er uit als echte knotten van bijv. een Knotwilg. Zou ik dit niet doen dan hadden de buren allang geklaagd over de grote boom die dan ook bij hen het licht zou wegvangen. Ik doe dit knotten als de meeste bladeren gevallen zijn, dan zie ik pas waar de jaarlijks terugkerende lange uitlopers van  meer dan een meter, vast zitten. Op de knot.  Het eerste jaar hebben die uitlopers alleen maar lengtegroei, zou ik ze laten zitten dan worden het door de secundaire diktegroei dikke takken.

De Magnolia in de achtertuin, andere soort,  kent deze uitlopers niet.

Kolganzen in de Ronde Hoep

 Helder weer en ziedaar, daar zijn de Kolganzen. Niet direct langs de weg maar wat dieper de polder in.  De Ronde Hoep, een polder die de laatste jaren steeds meer toevluchtsoord is voor de Kollen. Ik telde nu grofweg 5000, maar bovenaan de foto is een andere streep ganzen te zien, ook Kolganzen. Overnachten op de Waverhoek, maar van omwonenden heb ik gehoord dat 's nachts ook ganzengeluiden in  deze polder waren te horen. Geen halsring, ze zaten iets te ver weg.

Ik heb weer eens een blik geworpen in de Waverhoek, geen vogel op de plas . Ben er in een paar jaar niet geweest omdat het riet steeds verder het gezicht op de plas ontnam, het is alleen maar erger geworden. Ik moest weer denken aan mijn voorstel ook al weer lange tijd geleden: maak een vogeluitkijkpost. Maar Natuurmonumenten had er niet zoveel zin in. Vogelwerkgroep IVN doe eens een nieuwe poging.

Mist

De mist aan de westkant van het dorp viel nog wel mee, was aan het optrekken, dacht ik. Toen ik richting Gagel ging bleek het ijdele hoop.  Nauwelijks ganzen te zien.  En als er ganzen waren bleken het Grauwe Ganzen te zijn. (zie foto) bijna geen Kollen.  Ik heb ze 1x  gehoord en toen  ik ze hoorde vlogen ze verborgen door de mist naar elders. Wel Grauwen, geen Kollen langs de weg. Ik kan dat niet verklaren.

Koereiger met visje

 Vandaag maar één Koereiger  bij de jonge koeien van Joost. Thuis zag ik op de foto dat deze reiger een visje in de snavel heeft. (Foto vergroten).  Vissen vangen doen ze dus ook . De andere Koereigers zullen wel in de buurt rondzwerven, daar waar koeien zijn. 

Ziek?

 Als ik met de auto stop bij een Grote Zilverreiger in de buurt, gaat deze meestal snel op de wieken. Uitzondering een Grote Zilver langs de 1e Veldhuisdwarsweg tussen Uithoorn en Waverveen. Deze blijft bijna altijd rustig zitten en ik heb menig foto van dichtbij kunnen nemen. 

De hier afgebeelde is een ander verhaal: langs de Gagelweg stond deze en bleef staan. Snel een paar foto's en toen viel  het haveloze verenkleed me op. Goor en grauw,  de reiger bleef roerloos staan en kijk eens naar het rechter- enkelgewricht ( geen knie, bij vogels zit dat bijna in de romp) veel dikker als de linker. 

Ik vermoed dat de zilverreiger ziek is en het niet lang meer zal maken.

Dicranopalpus ramosus

 Dan heb je een sjieke wetenschappelijke naam en moet je het ook nog doen met een simpele ordinaire Nederlandse naam: Strekpoot. 

De naam zie je terug in de rusthouding van de 8 ( hier ook al weer 7) poten , recht naar opzij gestrekt = ramosus. Bijvoorbeeld vissen die een gestraalde vin naar buiten hebben dragen ook de naam ramosus. Aan de voorkant van de spin zie twee kreeftachtige "pootjes", zelfs als een soort grijper.. Deze uitsteeksels noem we bij Geleedpotigen palpen, van daar de eerste naam Dicranopalpus.

Tot mijn verbazing zag ik drie Hooiwagens langs de rand van het deurkozijn van de schuur zitten.

Bedoeling ??

Volkstuintje met mos

Het lijkt wel een volkstuin , maar het zijn mosjes op een tuinstoel. Sterk vergroot. Een korstmos. Een korstmos is een samenleving ( symbiose) van een schimmel en een alg. De alg heeft bladgroenkorrels en kan dus zorgen voor energie-rijke stoffen zoals glucose, de schimmel geeft het mos vorm en haalt voedimgsstoffen uit het substraat ( ondergrond) of de lucht. Samen vormen ze de plant, dit noemen we de thallus. Dit is de thallus van het Kopjesvingermos.  Bij wat oudere korstmossen worden er in zakjes sporen gevormd. Dit is  de geslachtelijke voortplanting, Er vindt ook ongeslachtelijke voortplanting plaats, daarbij zijn er  geen aparte mannelijke en vrouwelijke cellen die samensmelten. Een korstmos heeft soralen, dat zijn orgaantjes waaruit soredien , cellen die zelf zonder samen te smelten met andere cellen een nieuw organisme vormen.

Wie die naam bedacht heeft??

J7Nzwart

 

Licht is alles, merkte ik onlangs op. De zon kan je parten spelen zoals vanmiddag, de zon kan je helpen met aflezen van een halsring zoals vanmiddag.

Tussen  de Hoofdweg en Molenland, in bijna mijn achtertuin, zaten zo'n 1000 Kollen, maar wel met licht tegen. Even geprobeerd maar het was niks gedaan. Vanaf Molenland met de zon in de rug had ik binnen een minuut J7Nzwart te pakken. Molenland blijft mijn favoriete tribune om ganzen te scoren. 

J7N is geringd in Eemnes op 17-10-2020 als een adult vrouwtje. Tot nu toe is het een gans van het Groene Hart gebleven, bijna alle waarnemingen zijn hier gedaan. Zelf was dit de 7e keer dat ik haar aflas. Ze was nu gepaard met een ongeringde Kolgans, maar in de afgelopen twee jaar zijn J7L en J7H bij haar aangetroffen. De meningen zijn verdeeld wat nou kinderen waren en wat haar echtgenoot. Over het algemeen zijn de juvenielen de hele winter wel te herkennen aan bijvoorbeeld het ontbreken van een kol, die komt pas in de loop van het voorjaar. In ieder geval zal J7N nog wel even blijven. De eventuele kinderen kunnen we in het programma Geese.nl opzoeken.

Een Hooiwagen

 Bij mijn dagelijkse zoektocht naar beestjes op de wand van de schuur waar de lamp de hele nacht brandt (nu tegen inbrekers en vroeger om bij te schijnen als het jongvolk in de late  uurtjes 's nachts thuiskwam)  zie ik de laatste weken geen vlinders meer. Misschien komt er nog eens een Wintervlinder op het licht af , maar ik verwacht niet zoveel. Tot mijn verbazing zag ik nog een Hooiwagen over de houten wand kruipen, behoedzaam zoekend naar een ruwe plank waar de spin met één van de acht poten steun zocht. Overigens heeft deze Hooiwagen er nog maar zeven. Links achter is gesneuveld.

Een Hooiwagen is geen echte spin, zijn kop, borststuk en achterlijf zijn  samengegroeid tot een bolletje.

Hij heeft ook  minder ogen , dat zwarte puntje, zie foto beneden bestaat uit twee of drie ogen. Een echte spin heeft er veel meer.

Dit is de Rode Hooiwagen. Wel, als ik alle foto's van Rode Hooiwagens op  Waarneming.nl bekijk dan hebben ze  allemaal een slap oranje/bruin kleurtje. Deze soort is pas sinds 1993 in ons land. Oorspronkelijk komt hij uit Spanje.

Ik heb bewondering voor spinnen maar als ik die pootjes van de Hooiwagens zie dan stijgt mijn verbazing: in die dunne pootjes zitten dus een gevoelszintuigcel, minstens een zenuwcel om een heel dun spiertje zich te laten samen trekken. Onvoorstelbaar.

Rietganzen, maar welke?

 Vanochtend langs de Gagelweg, temidden van een paar duizend Kolganzen,twee Rietganzen, maar welke? Je hebt drie soorten: de Toendrarietgans, komt het meeste voor, de Taigarietgans en de  Kleine Rietgans. Meestal is het  in deze omgeving  de Toendra. Al jaren, zelfs voordat de Groene Jonker aangelegd werd, verbleef  er elke winter een kleine groep Toendrarietganzen overdag in de omgeving van Noorden en het Noordse dorp, ze sliepen (en slapen) op de Nieuwkoopse Plassen. 

Mijn eerste indruk was twee Toendra’s, maar er was wat met de twee, Toendra’s zijn behoorlijk fors, lange hals en deze hadden een wat kortere. Ook was het snaveltje wat aan de korte kant en een klein stukje gekleurd. Het zouden toch niet Kleine Rietten zijn? Het vogelboek lag thuis. Daar direct opgezocht en ik kom tot de voorzichtige conclusie dat het Kleine Rietganzen waren. 

A9V

 Vanmiddag langs de Gagelweg weer veel Kolganzen. Voor het eerst dat ze zo vroeg in het jaar daar in zulke grote getale aan het foerageren zijn. Meestal zitten ze  deze maanden in Polder Groot Mijdrecht in de buurt van de Waverhoek en in Molenland, nu dus tussen de Gagelweg en de Geerkade. Een paar duizend. Met veel moeite toch nog een halsring: A9Vzwart, helaas geen foto want de groep waar hij toe behoorde verkaste plotseling naar een paar weilanden verder.

Als juveniele gans geringd in Rottum bij Heerenveen  op 19-12-2017. Vaak in Friesland en Sachsen Anhalt afgelezen. In februari 2020 in Molenland door Kees J. en Marianne W. Op 11-11-2022 in Haule, ook bij Heerenveen en nu hier.

Ruige rijp.

 Ruige rijp die ontstaat als mistdeeltjes bevriezen. Meestal staan de staafjes in dezelfde richting omdat de wind de mist in een bepaalde richting waait. Hier dus niet, er was vannacht nauwelijks mist en geen wind.

Egel in de tuin

 

Gisternacht de cameraval in eigen tuin gezet. Leverde niet veel op: een paar keer de benen van Sneuper die iets uit de schuur nodig had, later in de nacht het oranje katje dat dagelijks en dus ook 's nachts  voorbij komt en een  "de moeite waard " beestje : een Egel. Voedselzoekend in het gras. Ik dacht dat Egels al in winterslaap waren, echter in de literatuur/websites staat dat ze eind november, begin december een slaapplaats zoeken onder een hoop bladeren. Bladeren genoeg in de voortuin van de Magnolia, ik heb in de achtertuin in een rommelhoek een hoop bladeren neergelegd en hopen dat een Egel deze gaat gebruiken. Ben zeer benieuwd, maar hoe zie je of er een Egel in zit?

Dansmug spec.

 Gister aan het stoeien geweest met m'n macro-lens. Het wordt hoog tijd dat er wat betere macro-foto's geproduceerd worden. Hier het begin na tientallen mislukkingen van dit beestje door verkeerde instellingen. Ik heb de boeken over Macro-fotografie er maar weer eens bijgepakt. 

Het is een Dansmug, soort onbekend. Er zijn nogal wat soorten, zelfs op Antarctica gedijen ze. Ze steken niet, daarvoor hebben ze de monddelen niet. Ze worden ook wel Vedermuggen genoemd naar de geveerde antennes aan de kop. Vooral bij de mannetjes, die ze gebruiken om de lokstoffen van de vrouwtjes waar te nemen.

Voer

 Ik had het al voorspeld, het duurt een paar dagen voordat de vogels de voerplek weer in de gaten krijgen. De populatie Huismussen van vorig jaar is verdwenen, vandaag voor het eerst weer meerdere Huismussen aan het voer. De kans is groot dat ze volgend jaar opnieuw onze dakgoten onveilig maken. Ik had de cameraval weer eens gezet.                                                                                                                                                                             De belichting is niet optimaal, de zon scheen even later vrolijk de lens in. Oppassen dus. Andere filmpjes lieten een Heggenmus zien , een regelmatige Koolmees ( snel een zaadje pakken  en wegwezen), een Ekster, een Roodborst en twee Vinkjes. Het begin is er. 

Alleen op de laptop een groot scherm.

Meer wind

 Komende dagen gaat het wat harder waaien en prompt zitten weilanden weer vol met vooral Stormmeeuwen. Voor mij nog altijd een raadsel hoe die beesten dat weten. Is het de luchtdruk die vanaf nu tot en met donderdag daalt?  Door dit gedrag heb je geen barometer nodig, het klopt altijd. 

FN6zwart

 Eindelijk weer een halsring bij een Kolgans afgelezen, het aantal Kollen neemt toe , langs de Gagelweg zaten er plm. 600 en bij Gijs, in mijn weidevogelland, zo'n 800. Die langs de Gagelweg waren door de stand van de zon niet af te lezen, die in m'n weidevogelland langs de Ter Aase Zuwe uitstekend. Wat licht al niet doet. Na een half uurtje van scannen met de telescoop en nog eens scannen Kolgans FN6zwart. Hij zat in de rust  en ging nog slapen ook. Uit ervaring weet ik dat die slaapjes nooit zo lang duren, 5-10 minuten , dus even geduld. Flink wat foto's genomen met 500 mm. Thuis uitvergroot en wat bewerkt. Hij is wat gaan verzitten zodat de F zichtbaar werd.

Dit mannetje is als adult geringd op 14-1-2013 in de Eempolder bij Eemdijk. Hij is dus minstens 10 jaar oud. De eerste jaren veel afgelezen in Friesland en in Duitsland, Brandenburg. Een enkele keer in Polen op de trekroute. In 2016 heeft Kees J. de gans gespot langs de Hoofdweg, Mijdrecht en in Kockengen. Ook werd hij afgelezen in Brabant en Vlaanderen. 

Vorige maand op 6-10-22 weer in Brandenburg en nu hier .

De achterste vogel is een jong, hij/zij heeft nog geen kol. Die komt pas in het voorjaar.

Avondrood

 Vrijdagavond de hemel boven Polder Derde Bedijking . In de verte de rij Populieren  langs de Westerlandweg. (Geen bewerking)

Ochtendlicht.

                                             Lampenpoetsergras spec. in het ochtendlicht.

Voeren

Ik ben gister weer gaan voeren, bij de dierenwinkel wat strooivoer gehaald, ik moest er toch zijn. Het is zo'n aangeleerde reflex: met de herfst en winter voer ik. Maar..... waar zijn m'n 30 Huismussen?? En waar zijn de Turkse Tortels die ook altijd van de partij zijn? 

Zowaar zat er éen TT vanochtend te wachten in de bijna kale Lijsterbes, maar vluchtte toen ik met de zak voer rammelend naar buiten kwam. Ik denk dat deze duif het voer van gister heeft opgepikt. Het duurt een paar dagen voor de mussen en mezen het voer ontdekken.

Ik had een verstopte regenwaterafvoer. Is vaker gebeurd, Hoogstwaarschijnlijk ook nu door het piepschuim dat de mussen onder de dakpannen wegkrabben (?) , het is de isolatielaag, om te nestelen. Dat hoopt zich op in de dakgoot en gaat mee met het regenwater en verstopt de afvoer. Een zoon boorde met de gatenzaag een gat in de regenpijp en toen de waterslang erin en erop. Allemaal piepschuim. Gelukkig spoot hij de verstopping eruit. 

Terwijl ik dit schrijf komt de Tortel foerageren.  ( Foto genomen door het raam van de tuindeur)

Mais

 Gemaaide maisvelden betekenen bijna per definitie lekker eten voor een aantal soorten vogels: vooral ganzen, meeuwen en kauwen komen  op de gemorste mais af. Dit maisveld langs de Hoofdweg heeft weken nauwelijks bezoek gehad, vanmiddag zaten er eindelijk wat Grauwe Ganzen te foerageren. Het vreemde vond ik dat er geen  Kolganzen op het maisveld zaten. Er zaten enkele honderden Kollen in het naastgelegen grasveld.  Die zaten heerlijk gras te eten. Oorzaak?