Eksternest

 Voordeel van de winter is het kunnen zien , en tellen, van de nesten die hoog en droog in de hogere bomen zijn gebouwd. Elke winter valt het me op hoeveel nesten dat wel niet zijn. Kraaien, Eksters, Buizerds kunnen nieuwe nesten bouwen, vaak gebruiken ze de oude nesten door ze wat op te kalefateren. Dit nest op de foto is van Eksters, vaak jaren in gebruik. Het is te herkennen aan de overkapping. Een bescherming van het nest tegen predatoren, o.a. hun neef de Zwarte Kraai, die  graag nesten  plundert. Trouwens Eksters kunnen er ook wat van.

Andere Kraaiachtigen zoals Kauw en Vlaamse Gaai bouwen nesten op minder opvallende plekken, Gaai in  een dichte conifeer en Kauwen tegenwoordig ook onder zonnepanelen.  

Eksternesten zijn te herkennen aan de overkapping die ook met twijgen wordt gebouwd. Aan de windzijde, vooral westen, is een kleinere ingang gebouwd dan aan de oostkant. Soms wordt er een meerdere bewoners-flat van gemaakt, bovenop een bestaand nest komt een nieuw nest. Er is wel eens zo'n hoog nest gemeten van 1,3 meter hoog. ( Vögel Mitteleuropas). 

Vrijdagochtend 10.30 Zeearend

 Vrijdagochtend in polder Demmerik een Zeearend. (zie ook kopfoto).  Hij /zij landde midden in mijn weidevogelweilanden. Ik kon de arend in de vlucht fotograferen en op de grond. Afstand 300 meter.

Ik stond op de dam waar ik in het weidevogelseizoen altijd sta toen plotseling alles wat kon vliegen omhoog ging. Grauwe Ganzen, Kollen en Brandganzen, Smienten, Krakeenden , Grote Zilver- en Blauwe Reigers,, Kievieten en Meeuwen. Alles in paniek door elkaar. Dat kan maar één oorzaak hebben, dacht ik: typisch een  Zeearend.

Ik ben uitgestapt en constant met de kijker de halve omgeving vanaf Demmerik in Vinkeveen tot aan Leon de kaasboer aan de Demmerikse Kade gescand. Plotseling "Daar was tie" een grote zwarte stip die met grote slagen naar me toe kwam en uiteindelijk even ging zitten op het derde perceel.  Ik heb uiteraard foto's genomen en thuis de scherpste uitgezocht. Na plm. 5 minuten vertrok de arend richting de Gagel. Deden de vorige arenden die ik daar heb gezien ook. Ik vermoed dat deze arend net als de vorige uit Nieuwkoop via de Groene Jonker en Botshol naar de Vinkeveense Plassen vliegt en daarna over Demmerik en de Gagel bij Wilnis weer naar Nieuwkoop gaat.

Het is waarschijnlijk een derde jaars vogel maar ik ben geen kenner.

Vroeg last van de hormoontjes?

 Naast de vele Kievieten, die sinds een paar dagen onze weilanden bevolken, zijn er ook hier en daar wat Scholeksters. Nog niet veel. maar ze vallen wel op. Grutto's zijn al wel in het land, maar alleen op de bekende plekken als het Landje van Geijsel bij Ouderkerk. Ik heb ze nog niet gezien in het reservaat van Staatsbosbeheer langs de Ter Aase Zuwe. Die komen nog. De Scholekster legt pas eieren als de andere weidevogels al aan het broeden zijn. Maar verbazingwekkend is het gedrag van deze dagen: ze paren al. Ze zijn er vroeg bij en ik weet niet of deze paringen al in dienst staan van de ei-vorming. In ieder geval zag ik langs de Gagelweg een paartje dat heel plotseling de liefde bedreef. Het mannetje wankelend bovenop en toen na wat gewiebel werden de cloaca's tegen elkaar aangedrukt. Ik verbaas me altijd dat dit lukt. De cloaca's zijn bedekt met veren en toch krijgen het voor elkaar om  zaadcellen uit te wisselen. Of zouden deze eerste keren slechts oefeningen zijn?

Leeftijd

 Bij ganzen een bekende houding: een hap water nemen en dan met de kop achterover het water naar binnen laten lopen. Vogels hebben geen strottenhoofd waarmee ze kunnen slikken, Meerkoeten dus ook niet . Vandaar deze beweging aan de rand van de sloot waar het ijs was gesmolten. 

Ik zag de kleur van de poten pas op de foto, de linker Meerkoet heeft vuilgele poten terwijl rechter Meerkoet asgrauwe poten heeft. Bovendien zijn de gele dikker. In Vögel Mitteleuropas staat wat er aan de hand is: die  met de gele poten is een oudere adult en die met de asgrauwe poten is een 1e jaars juveniel. Naarmate de Meerkoet ouder wordt verandert de kleur in vuilgeel.

16Gzwart.

 

Gister ook nog twee halsringen, op de foto staat 16Gzwart, afgelezen vanaf de Bovendijk die foto's richting polder  geeft vanaf een hoger standpunt. Ik sta op de Bovendijk, de gans zit in polder Wilnis Veldzijde. Deze ring is zo nieuw, veronderstel ik, dat de vangstgegevens nog niet zijn ingevoerd.

Verder een ring bij mijn weidevogelboer in bijna zijn achtertuin. Echter ik kreeg de code niet te pakken, daarvoor was de afstand te groot en werd het beeld van de code vertroebeld door trillingen van de warmte/zon. Ik heb daar op zonnige dagen wel vaker last van, vooral straks als het warmen weer wordt.

Eerste Kievieten

 Mijn weidevogelweilanden bij Gijs en Jolanda aan de Demmerikse Kade zaten  stikvol  vogels: ruim 4000 Kolganzen, 400 Grauwe Ganzen,  10 Brandganzen, 4 Nijlganzen, 55 Kievieten, 1 Scholekster, 5 Goudplevieren  ( zie foto beneden). De eerste de beste Kieviet die ik zag had net een vette worm te pakken ( zie foto boven). De eenden, met verschillende soorten aanwezig, heb ik maar niet geteld, maar het waren vooral Krakeenden. Verder Meerkoeten en Futen. De lente komt eraan. 

Bankjes.

 Eerst stonden er  vier latjes, in een rechthoek, met een wit geverfde kop op meerdere plekken langs de weg,  ik giste naar de bedoeling. Misschien van de wegbeheerders? Dat duurde enkele maanden toen er op die rechthoeken plotseling een betonnen plaat was gelegd. Ik had nog niet in de gaten wat de bedoeling was. En nu eindelijk sinds een paar maanden staat er een bankje op, nou, een flinke bank. Leuk, aardig, met goede bedoelingen neergezet. Vaak , zoals op de foto, langs de Gagelweg bij iets bezienswaardigs. de Schapenakker, een legakker waarover het bord erachter informatie geeft. Andere plekken met nieuwe bank: twee, minstens, langs de Kromme Mijdrecht bij recreatieterrein Snoek, aan de Demmerikse Kade tegenover Boerderijcamping Demmerik, enz. enz. Dit weekend zag ik er één langs Molenland ter hoogte van de wijk Molenland. Voor de vermoeide hondenuitlaters. 

F1Pzwart

 Weer eens een paar halsringen gescoord: alle drie langs de Hoofdweg en Molenland.  Ik heb F5R voor de vierde keer hier afgelezen, een blijvertje dus. F1P was een jaar terug in Polen maar was verder overal in ons land. B5Z was vorige maand nog in Noord-Duitsland, de eerste jaren na 2017 vooral in Noord-Holland , verder veel in Duitsland. 

Pestbosje. Koebosje, Miltvuurbosje, Geriefbosje

 Zo hier en daar in het Veenweidegebied  zie je ze nog, een pestbosje. Ver weg van de boerderij werden de dode koeien begraven,  het liefst op het laatste stuk land , zodat andere koeien niet ziek konden worden. Miltvuur was een gevaarlijke, vervelende ziekte bij koeien. Zo ook de pest . De dode dieren werden nog niet opgehaald door het destructiebedrijf (als je bij een boerderij langs de weg een hoop plastic ziet of een omgekeerde kruiwagen dan ligt er een gestorven stuk vee onder en wordt het dode beest door een speciale vrachtauto opgehaald) maar begraven op dat kleine stukje land, omgeven door een sloot zodat de grazende koeien er niet bij konden komen. Men liet de planten op dat stuk  groeien zodat er ook struiken en bomen kwamen. Deze werden gebruikt op de boerderij als bezemstokken, stokken voor een hek, hekwerken, hout voor de kachel en bezems zelf. Dan was het dus ook een geriefbosje, hout voor de boerderij.

Helaas zijn veel bosje opgeruimd,  het bosje op de foto staat in Portengen. Er zijn nog wel bosjes maar er zijn weinig overgebleven.  

Houtduiven, talloos.

 Heb nog nooit zo'n grote groep Houtduiven gezien. Ik was even bij m'n kaasboer aan de Demmerikse Kade geweest, had weer de lekkere oude Vinkethaler, toen ik een paar Houtduiven op de weg zag zitten. Snel camera met telelens gepakt, maar voordat ik die klaar had, stormden er 300-400 Houtduiven uit de brede berm die nooit gemaaid wordt. Daardoor, neem ik aan, stikt het daar van de zaden die nu veel makkelijker te vinden zijn  met al de dode planten. Houtduiven staan er om bekend om in de winter grote groepen te vormen. In de zomer als ze broeden zijn het solitaire beestjes die fel hun territorium verdedigen. Toen ik weg was zijn ze hoogstwaarschijnlijk teruggekeerd naar hun zaden in de berm.

Prachtig prachtkleed.

 Futen hebben plotseling ook weer het prachtkleed waarmee ze de zomer doorkomen en mee broeden. Bij het baltsen over een paar weken spiegelen ze elkaars gedrag en speelt de mooie kraag aan de kop een belangrijke rol.

Vroeg?

Langs die kouwe kille Ter Aase Zuwe al in bloei, twee Narcissen. In mijn tuin staan ze wel boven de grond maar zitten de koppen er nog niet eens in. Terwijl het in mijn tuin warmer is, neem ik aan.

Boerenkrokus

 Alweer in een gemeenteplantsoen, de Boerenkrokus. Dit exemplaar zal wel aangeplant zijn door de gemeente, hij staat te ver van de huizen om door een tuinierende bewoner,  die de plant kwijt wilde, aangeplant te zijn. Oorspronkelijk afkomstig uit de Balkan, maar de laatste eeuwen aangeplant als stinzenplant. Op veel buitens, landhuizen en kastelen staat hij naast andere stinzenplanten. Een vroege bloeier, in februari beginnen ze al. Waar de naam Boerenkrokus vandaan komt? Misschien omdat de soort hier en daar in de weilanden staat. Als je de Verspreidingsatlas van het Floron bekijkt zie ja dat in heel Nederland veel kilometerhokken aangeven  dat de Boerenkrokus daar groeit. Ook in de veenweidegebieden veel gekleurde atlasblokken. Verder veel in de duinen en op zandgronden. 

Grote Zilverreiger profiteert.

 Weer eens een reiger tussen de ganzen. Ik constateer dat ik de laatste jaren minder reigers tussen de ganzen zie , er wordt minder door de reigers op deze manier gefoerageerd. Oorzaak? Ik heb een aantal jaren terug wel eens een groep van minstens 10 reigers tussen de ganzen geteld. Misschien minder muizen? Wel vaker heb ik over dit verschijnsel geschreven (11 nov. 2014, 25 nov. 2019, 5 dec. 2022) waarbij ik er steeds vanuit ging dat de reigers loeren op de muizen die door het getrappel van de ganzen uit hun holen komen. Sluitend bewijs heb ik nog steeds niet. Misschien pakken de reigers zo ook wel eens een mol.

V5Vzwart

 Met het blote oog bijna af te lezen, zo dicht zat  Kolgans V5Vzwart  bij de Tere Aase Zuwe, op mijn weidevogelweilanden. Geringd waarschijnlijk bij Eemdijk, de vangst moet nog worden vermeld; is een keer in de Bethunepolder, zuid van Breukelen afgelezen, verder vooral in Noord-West Duitsland in de buurt van Wesel. In december 2024 nog twee keer ten zuiden van Kopenhagen, op weg hier naar toe. Aflezingen in Denemarken komen niet zo vaak voor, de meeste ganzen trekken zuidelijker door Duitsland naar onze omgevingen.

In het weekend nog twee oude bekenden afgelezen, H8V en F5Rzwart in polder de Derde Bedijking, 

Rode Hazelaar in bloei.

 Mijn Rode Hazelaar is een vroege bloeier. Maar de mannelijke bloemen zijn op de vingers van twee handen te tellen. Mager, heel mager, maar dat zijn we gewend. De katjes, mannelijke bloemen, hangen al de hele winter te wachten op het voorjaar. De vrouwtjes zijn dan nog onzichtbaar. Wel de knoppen. Zodra zich een paar warmere dagen aankondigen gaan de vrouwtjes ook bloeien. Ik zag straks dat het begin er is. Dat kleine plukje rode stampertjes zal nog wel wat groter worden, maar dat is genoeg voor de plant. En nu het gekke,  of eigenlijk helemaal niet gek, voor de plant helemaal logisch: de knopjes met de rode stampertjes bevinden zich alleen maar in de buurt van de katjes. Alle andere knoppen van de struik hebben geen uitsteekseltjes, dat zijn de bladknoppen. er is dus blijkbaar een stof in de plant die een sein vormt voor de vrouwelijke bloempjes om te gaan bloeien. 

Vroeger dacht men aan een groeihormoon dat werd  als veroorzaker van de bloei gevormd na een langere dag. Men noemde dit hormoon florigeen, maar kende de samenstelling niet. Zo langzamerhand is men er achter gekomen dat de bloei wordt gereguleerd door een paar eiwitten die door uitwendige prikkels zoals temperatuur, licht, daglengte worden gevormd in de groeipunten. Bij Hazelaarkatjes: hoogstwaarschijnlijk vormen de katjes die eiwitten waardoor de knopjes in de buurt van de katjes vrouwelijk worden. 

IJssie piepen. Skotske dribbele

Deze jonge Knobbelzwaan gaat uiterst voorzichtig naar de overkant. Hij is er bijna. Een paar nachten ijs houdt de zwaan.  Hij is wel op z'n hoede. Als ik zo'n vogel zie die zich voortbeweegt op dun ijs moet ik altijd denken aan de winters, toen nog echte, die wij als kind meemaakten. Als je nog niet kon schaatsten want het was te dun, dan probeerden we toch aan de overkant te komen, daarbij handig de losse schotsen gebruikend om de sloot over te steken. Dat ging vaak mis en werd er een nat pak gehaald.  Wij noemden dat schotske dribbele. In Zuid-Holland ijssie piepen.  Degene met een nat pak werd zingend door de anderen thuis gebracht.